مرتضی عزتی؛ اقتصاددان
کیوسک خبر ـ وضعیت اقتصاد امروز به گونه ای است که تا رشد اقتصادی بهبود پیدا نکند و امید و انتظارات مثبت نشود نمی‌توانیم انتظار داشته باشیم سیاست‌های بانک مرکزی اثر اساسی و پایدار بر بازار ارز و اقتصاد داشته باشد؛ برخی سیاست‌ها و اقدامات خوب بوده و برخی هم جنبه مثبت و منفی را با هم دارد، اما باید بدانیم در شرایطی که با رکود شدید اقتصادی مواجه هستیم، کار سختی پیش رو داریم. اینکه یک طرفه نگاه کنیم و بگوییم بانک مرکزی وظیفه دارد بازار ارز و نقدینگی را کنترل کند و تا حدودی هم موفق بوده، درست است، اما دیگر بخش‌های اقتصاد بهم ریخته و در حال حاضر مشکل اساسی این است که سیاست‌های کلی بالاتری وجود دارد که اجازه نمی‌دهد رشد اقتصادی به خوبی محقق شود بنابراین در این صورت هم سیاست‌های بانک مرکزی اثرگذاری چندانی ندارد. سیاست‌های بانک مرکزی توانسته نرخ ارز را کنترل کند، باید از خروج ارز هم جلوگیری شود، وقتی واردات ممنوع می‌شود از خروج ارز جلوگیری می‌شود، اما باید از طرفی اثرات آن در اقتصاد را هم بسنجیم. هدف اصلی همه کشور‌ها رشد اقتصادی و رفاه مردم است و اگر نتوانیم با کنترل نقدینگی و یا از طرفی کنترل نرخ ارز و آثار منفی بر تولید نقشی داشته باشیم ـ در شرایطی که چندین سال است کشور ما رشد اقتصادی پایین است و منفی است ـ تا اینجا کار خوبی نکرده‌ایم. اقدامات انفرادی و جزئی بانک مرکزی در نرخ ارز و کنترل رشد نقدینگی سیاست‌های موردی خوبی است، اما اینکه اثر آن بر کل اقتصاد چیست و چگونه اقتصاد را تحت تاثیر قرار می‌دهد؛ موضوع دیگری است که همه سیستم اقتصادی باید هماهنگ با هم عمل کنند. وقتی سیاستگذاران بخش واقعی اقتصاد سیاست‌های نادرستی اعمال کردند، اثرات سیاست‌های بانک مرکزی هم ممکن است جواب ندهد و حتی برعکس هم عمل کند. اگر عوامل دیگری که در بازار اثر منفی دارند اعم از روابط خارجی، انتظارات سیاسی و … همراه بهبود شاخص‌های اقتصادی و سیاست‌های بانک مرکزی پیش برود، می‌توان انتظار داشت وضعیت بهبود پیدا کند و نرخ ارز هم پایین بیاید؛ اما اگر آن‌ها ساز دیگری بزنند و مسیر‌های دیگری بروند نمی‌توان انتظار آینده روشنی از اقتصاد داشته باشیم. اصل اثر مثبت و پایدار این است که ارتباطات تجاری با همه دنیا سهل وعادی شود؛ به ویژه اینکه اقبال مثبتی از سوی سرمایه گذاران خارجی برای سرمایه گذاری در ایران رخ دهد. وضعیت اقتصاد و سیاست و اداره جامعه و فضای کسب و کار و بخش‌های دیگر باید به گونه‌ای باشد که سرمایه گذاران خارجی رغبت مثبت معناداری برای ورود به اقتصاد ایران داشته باشند. مردم اصلا هیچوقت نباید به دنبال بازار ارز بروند؛ مردم باید با کمک و مشارکت متخصصان حرفه‌ای وارد این بازار شوند، چون هروقت به تنهایی و بدون آگاهی و تحت تاثیر بازارساز‌ها وارد این بازار شوند به طور متوسط باید انتظار زیان داشته باشند. مردم تابع جو و جریان‌هایی هستند که در فضای انتظاری برایشان شکل داده می‌شود و قطعا فردی که وارد فضای ریسکی می‌شود باید تبعات ریسک و شکست را هم بپذیرد. اگر فردی بخواهد با اطمینان و با ثبات برنامه‌ریزی کند قطعا دنبال بازار ارز نمی‌رود مگر اینکه متخصص آن بازار باشد.