سهراب دل انگیزان، اقتصاددان
کیوسک خبر ـ قیمت دلار این روز‌ها رنج می‌زند؛ به طوری که هر ۱۵ روز یک بار احتمال نیم تا یک درصد کاهش هم دارد. مساله اصلی در بازار دلار و قیمت آن در تقاضا نهفته است، تقاضای ارز در دو بخش تقاضای نقدی و تقاضای حواله خلاصه می‌شود. در بخش تقاضای حواله، پتروشیمی‌ها و صادرکنندگان ارز صادراتی خود را بین ۲۸ تا ۴۱ هزار تومان در سامانه بانک مرکزی عرضه می‌کنند و واردکنندگان می‌توانند حواله ارزی خریداری کنند. این بخشی است که دولت روی آن دست گذاشته، اما عمده دلیل کاهش قیمت دلار، کاهش تقاضاست. بخشی از تقاضای ارز برای مسافرت‌های خارجی بود که به دلیل نامساعد بودن وضعیت اقتصادی مردم به نظر می‌رسد دیگر تقاضای چندانی برای ارز مسافرتی وجود ندارد. بخش دیگر تقاضای نقدی مربوط به تقاضای سرمایه گذاری و به عبارت بهتر «سفته بازی» در مدت اخیر بود که با جهش قیمت دلار به ۶۰ هزار تومان در میان مردم شدت گرفت و با عقبگرد آن به زیر ۵۰ هزار تومان خاموش شد. عقب نشینی قیمت دلار و تثبیت آن در کمتر از ۵۰ هزار تومان این ذهنیت در میان مردم شکل گرفت که امسال، سال جهش شارپی نرخ ارز نیست، حداقل در شرایط کنونی که قیمت دلار نسبت به اخبار مربوط به توافق و عدم توافق سِر شده، دیگر انتظار نمی‌رود قیمت دلار نسبت به این اخبار واکنش نشان دهد مگر اینکه خبری منتشر شود که هیجان بزرگی را داشته باشد. به نظر می‌رسد اگر اتفاق خاصی نیفتد دلار تابستان ۱۴۰۲ را در کانال ۴۶ تا کمتر از ۵۰ هزار تومان به پایان خواهد برد. یک نکته مهم را نباید از یاد برد و آن، این است که اصلی‌ترین موتور محرکه قیمت دلار و ارز در میان مدت و در طول یک سال، نرخ تورم و رشد نقدینگی است که باعث می‌شود معادله تعداد دلار قابل عرضه با مقدار نقدینگی قابل مبادله‌ای که در بازار هست موجب افزایش قیمت دلار شود. به نظر می‌رسد نرخ تورم و رشد نقدینگی در طول امسال همچنان قدرت خود را حفظ کرده است، به اقتصاد ۲۴ گفت: لذا این نگرانی وجود دارد که با رشد ماهانه ۳ تا ۵ درصدی تورم، این افزایش تورم به قیمت دلار و ارز منتقل شود. این سناریو نیز محتمل است که قیمت دلار در چند سال گذشته بیش از حد متعارفی که باید، رشد کرده و لذا رنجی که می‌زند، میزان رشد مازادی است که تجربه کرده است. دلار با این رنج زدن امسال رشد مازاد خود را جبران می‌کند و آن را پوشش می‌دهد، زیرا این نگاه وجود دارد که دلار باید در ۴ ماهه ابتدای سال بین ۱۲ تا ۲۰ درصد رشد می‌کرد، ولی ثابت مانده است. هرچند با توجه به دوره‌های تجاری و رکود بخش مسکن و سایر بازار‌ها احتمالا شاهد «سناریوی برگشت» باشیم. طبق این سناریو، در بعضی سال‌ها مثل ۱۳۸۹، ۱۳۹۲ و ۱۳۹۳ با وجودی که شرایط اقتصادی خیلی تغییر نکرده بود، ولی ما یک برگشت در نرخ تورم داشتیم. به طور مثال اگر در سال گذشته متوسط نرخ تورم بین ۵۰ تا ۶۰ درصد بود، برگشتی حدود ۲۰ درصدی ممکن است داشته باشد و نهایتا در دامنه ۳۰ تا ۴۰ درصد آرامش قرار بگیرد، یعنی تورم ۶۰ درصدی با ۳۰ درصد کاهش نزدیک ۴۰ درصد خواهد شد.