امیرعلی ابوالفتح-کارشناس مسائل بین الملل

جان بولتون مقام پیشین دولت ترامپ در توییتی به این مساله انتقاد کرد و مایک پمپئو نیز با دیکتاتور خواندن حکومت‌های ایران و ونزوئلا مدعی شد که این حکومت‌ها دارند اموال ملت‌هایشان را غارت می‌کنند اما به طور رسمی تهدیدی در رابطه با اقدام حقوقی یا قهری در آبهای آزاد علیه کشتی‌های ایرانی از سوی مقامات آمریکایی شاهد نبودیم.البته آمریکا اگر بخواهد کاری انجام دهد چنانچه توجیه منافع ملی‌ برایش داشته باشد، چندان مساله حقوق بین‌الملل برایش مطرح نیست. بارها شاهد بودیم که آمریکا در مسایل مختلف منطقه‌ای و بین‌المللی قوانین بین‌المللی را نادیده گرفته است. به طور کلی برای آمریکا این‌گونه است که هر چه منافع‌اش را تامین کند حقوق بین‌الملل است و اگر تامین نکند حقوق بین‌الملل نیست و می‌تواند آن را نادیده بگیرد.در عین حال اگر برخی‌ها در داخل دولت ترامپ به دنبال اقدام قهری درباره کشتی ایرانی حامل نفت بوده باشند حتما واکنش ایران را مدنظر قرار خواهند داد، چرا که ایران به دفعات به ویژه در یک سال اخیر نشان داده است که هیچ عملی از سوی آمریکا علیه منافع ایران بدون عکس‌العمل متناسب باقی نمی‌ماند و هر گونه تهدید منافع ایران، به طور متقابل با تهدید منافع آمریکا مواجه می‌شود. از این رو قابل پیش‌بینی است که اگر آمریکا اقدامی علیه کشتی‌های ایرانی در آبهای آزاد به سمت ونزوئلا انجام دهد حتما ایران در حوزه نفوذ خود به ویژه در خلیج فارس نسبت به کشتی‌های بازرگانی یا حتی نظامی آمریکا به آن پاسخ خواهد داد.درباره برخی پیشنهادها برای تشکیل کلوپ کشورهای مورد تحریم آمریکا برای مقابله با اقدامات این کشور در دنیا باید گفت این فرایند از سال‌ها پیش شروع شده است و این طور نیست که با اعزام نفتکش‌ ایرانی کشور یا کشورهایی به این فکر افتاده باشند. با توجه به تحریم‌های گسترده آمریکا به طور یک‌جانبه علیه ایران و بسیاری از کشورهای دیگر از جمله چین، روسیه و حتی کشورهای اروپایی در سال‌های اخیر این ذهنیت در رهبران کشورها شکل گرفت که باید قدم‌هایی را در برابر اقدامات آمریکا بردارند از این رو  تعاملات مستقل میان ایران و چین، ایران و روسیه و سایر کشورهای مورد تحریم قرار گرفته است. این تعاملات در چارچوب روابط بانکی، کمک‌های فنی ـ مهندسی و غیره بوده است.بحث نفتکش‌ها و صادرات نفت و بنزین در شرایط تحریم آمریکا برای ایران بسیار مهم است اما در فضای ضد تحریمی آمریکا چندان موضوع خارق‌العاده‌ای نیست.شاهدیم که دوره ترامپ فشارهای آمریکا به کشورها علاوه بر تحریم‌های یک جانبه به وضع تعرفه‌های تجاری هم رسیده است که بسیاری از هم‌پیمانان آمریکا از جمله کشورهای اروپایی را شامل می‌شود. در عین حال اگر آمریکا بی‌مهاباتر به منافع کشورها و تعاملات بین‌المللی حمله کند، در برابر این اقدامات، جهان به این فکر خواهد کرد که گروه‌ها و کلوپ‌هایی را در برابر آمریکا شکل دهد تا آسیب‌پذیری‌شان را در برابر آمریکا کاهش دهند.