در پیچیده‌ترین شرایط بین‌المللی، ایران با تکیه بر ظرفیت‌های داخلی و نوآوری صنعتی، گام‌های بلندی در جهت کاهش وابستگی به واردات برداشته است. بومی‌سازی تجهیزات حیاتی، توسعه زنجیره تأمین داخلی و تقویت نقش شرکت‌های فناور، مسیری را رقم زده‌اند که نه‌تنها تاب‌آوری اقتصادی را افزایش داده، بلکه پایه‌های یک صنعت مستقل و رقابتی را نیز شکل داده است.

به گزارش کیوسک‌خبر، با وجود فشارهای گسترده بین‌المللی و محدودیت‌های وارداتی، صنعت ایران شاهد تحولی بنیادین بوده است. این تحول، نه از طریق وابستگی به فناوری خارجی، بلکه با تکیه بر نوآوری ملی، مهندسی معکوس و تقویت زیرساخت‌های تولیدی داخلی شکل گرفته است. این رویکرد، نه‌تنها به کاهش چشمگیر وابستگی به واردات منجر شده، بلکه زمینه‌ساز ایجاد یک اکوسیستم صنعتی پویا و خودکفا شده است.

یکی از مهم‌ترین دستاوردهای این دوره، کاهش چشمگیر ارزبری ناشی از واردات تجهیزات صنعتی است. بر اساس آمارهای رسمی، صرفه‌جویی ارزی حاصل از بومی‌سازی در سال‌های اخیر به چند میلیارد یورو رسیده که گواهی بر اثربخشی سیاست‌های تقویت تولید داخل است. این موفقیت، حاصل هم‌افزایی بین سیاست‌گذاری‌های هدمند، توان فنی شرکت‌های بزرگ و نقش‌آفرینی شرکت‌های دانش‌بنیان در طراحی و تولید قطعات پیچیده بوده است.

در قالب اقدامات ساخت داخل، بیش از ۲۰۰ قطعه و تجهیز حیاتی در صنایع کلیدی از جمله خودرو، پتروشیمی، برق، فولاد و مس به‌صورت کامل یا بخشی تولید داخلی شده‌اند. این پیشرفت، نقطه عطفی در حرکت از مرحله مونتاژ به سمت طراحی و ساخت مستقل محسوب می‌شود و نشان‌دهنده تثبیت فناوری‌های پیشرفته در داخل کشور است.

روند کاهش واردات تجهیزات صنعتی نیز شاهدی آشکار بر این تحول است. در سال‌های گذشته، واردات این محصولات به بیش از ۸ میلیارد دلار می‌رسید، اما با توسعه ظرفیت‌های داخلی و فعالیت بیش از ۳۵۰۰ شرکت فعال در حوزه ساخت تجهیزات صنعتی، این رقم به‌طور مداوم کاهش یافته است. برآوردها حاکی از آن است که امروزه امکان جلوگیری از واردات حداقل ۵ میلیارد دلاری در سال وجود دارد.

در صنایع استراتژیک، عمق ساخت داخل به شکل قابل توجهی افزایش یافته است. در بخش نیروگاهی، بیش از ۹۵ درصد تجهیزات مورد نیاز داخلی‌سازی شده‌اند. در صنعت فولاد، این رقم به ۹۰ درصد رسیده و در پتروشیمی نیز به بیش از ۶۵ درصد ارتقا یافته است. این دستاوردها، گواهی بر توانمندی صنعت داخلی در تولید محصولات پیچیده و فناورمحور است.

همکاری بین صنایع مادر و شرکت‌های فناور، نقش کلیدی در این موفقیت داشته است. پروژه‌های مشترک، منجر به تولید تجهیزاتی شده‌اند که پیش‌تر تنها از طریق واردات قابل دسترسی بودند. این همکاری‌ها، علاوه بر کاهش هزینه‌ها، باعث انتقال دانش فنی و تقویت ظرفیت‌های پژوهشی و تولیدی کشور شده‌اند.

برای تداوم این مسیر موفق، تقویت زیرساخت‌های استانداردسازی، آزمون و ارزیابی کیفیت ضروری است. ایجاد مراکز تخصصی آزمایشگاهی، ارتقای استانداردهای ملی و تعامل با نهادهای بین‌المللی، زمینه‌ساز ورود محصولات داخلی به بازارهای جهانی خواهد بود. همچنین، تمرکز بر آموزش نیروی انسانی متخصص در رشته‌های مهندسی، طراحی صنعتی و مدیریت پروژه، از الزامات اساسی برای حفظ شتاب توسعه است.

همکاری نزدیک بین دانشگاه، صنعت و مراکز تحقیقاتی، چرخه آموزش-پژوهش-تولید را یکپارچه کرده و به ایجاد نوآوری‌های کاربردی منجر شده است. این همکاری، امروزه به عنوان یکی از ستون‌های اصلی توسعه پایدار صنعتی شناخته می‌شود.

به گزارش کیوسک‌خبر، موفقیت ایران در افزایش تاب‌آوری صنعتی، نتیجه یک تغییر بنیادین در رویکرد مدیریتی است؛ رویکردی مبتنی بر خوداتکایی، نوآوری و استفاده هوشمندانه از منابع ملی. اگر این مسیر با حمایت‌های پایدار، شفافیت در سیاست‌گذاری و تقویت نهادهای حاکمیتی ادامه یابد، ایران می‌تواند نه تنها نیازهای داخلی خود را پاسخگویی کند، بلکه به یکی از قطب‌های صنعتی منطقه تبدیل شود و در عرصه جهانی حضوری پایدار داشته باشد.