در راستای عدالت محوری و هدفمندسازی یارانه‌ها، دولت چهاردهم با کاهش تدریجی پرداخت ماهانه ۳۰۰ هزار تومانی به دهک‌های بالای درآمدی، گام‌های بلندی برداشته است. با حذف یارانه نقدی بیش از ۷۵۰ هزار نفر از خانوارهای پردرآمد، منابع آزاد شده به سمت حمایت از دهک‌های پایین جامعه هدایت می‌شود؛ اما عدم دقت در داده‌ها و زیرساخت‌های ضعیف هنوز چالش‌هایی جدی در این مسیر هستند.

به گزارش کیوسک‌خبر، دولت چهاردهم در راستای هدفمندسازی یارانه‌ها و تحقق عدالت اجتماعی، فرآیند حذف یارانه نقدی افراد غیرنیازمند را با جدیت دنبال می‌کند. بر اساس آخرین آمار منتشر شده، تاکنون یارانه ۷۵۰ هزار نفر از دهک‌های بالای درآمدی قطع شده که حدود ۱۵۰ هزار نفر از آنان مقیم خارج از کشور بودند. این اقدام، بخشی از برنامه‌ای گسترده است که در قالب لایحه بودجه ۱۴۰۴ مجلس نیز تصویب شده و دولت را موظف کرده تا یارانه ۱۸ میلیون نفر از خانوارهای ثروتمند را حذف کند.

در حال حاضر، حدود ۱۱ میلیون نفر از افراد غیرنیازمند همچنان مشمول یارانه نقدی ماهانه ۳۰۰ هزار تومانی هستند. این موضوع با وجود شکاف عمیق درآمدی میان طبقات مختلف جامعه، بارها مورد انتقاد جامعه علمی، اقتصادی و مردمی قرار گرفته است. آمارهای آمارگیری اخیر نشان می‌دهد که متوسط هزینه ماهانه دهک دهم معادل ۵۹۰ میلیون تومان بوده است؛ رقمی ۱۳ برابر بیشتر از دهک اول که تنها ۴۷ میلیون تومان هزینه داشته است.

این شکاف درآمدی، موجب شده تا دولت و مجلس در سال‌های اخیر اقدامات متعددی را در راستای اصلاح الگوی تخصیص یارانه‌ها انجام دهند. در این راستا، لایحه‌ای دو فوریتی از سوی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی به دولت ارسال شده تا نحوه اجرای دقیق حذف یارانه دهک‌های بالای درآمدی شفاف‌سازی شود. هدف اصلی این لایحه، افزایش دقت در تشخیص نیازمندان و جلوگیری از تخصیص منابع دولتی به افرادی است که واجد شرایط حمایت نیستند.

بر اساس قوانین موجود، دهک‌بندی خانوارها دو بار در سال انجام می‌شود و براساس معیارهای وسع‌سنجی صورت می‌گیرد. این معیارها شامل وضعیت اقتصادی، دارایی‌ها، درآمد، محل سکونت و سایر شاخص‌های اجتماعی هستند. البته این فرآیند با چالش‌هایی مواجه است. از جمله فقدان داده‌های به‌روز و دقیق درباره درآمد واقعی خانوارها که موجب تاخیر در اجرای کامل طرح شده است.

رئیس‌جمهور در دستوری اخیر، وزارت تعاون را مکلف کرده تا فرآیند حذف یارانه سه دهک بالای درآمدی را تسریع کند و منابع آزاد شده را به سه دهک پایین جامعه اختصاص دهد. این حرکت، ضمن کاهش نابرابری‌ها، به تقویت کالابرگ و حمایت‌های معیشتی نهادهای تحت پوشش نیز کمک می‌کند.

پرداخت یارانه نقدی امسال نیز با زمان‌بندی جدیدی همراه شده است. مستمری‌های کمیته امداد و بهزیستی هر ماه بیستم، یارانه دهک‌های یک تا سه (به مبلغ ۴۰۰ هزار تومان) بیست و پنجم، و یارانه دهک‌های چهارم تا نهم (۳۰۰ هزار تومان) سی‌ام هر ماه واریز می‌شود. این تغییر زمانی، بهره‌مندی بهتر افراد از منابع را تسهیل کرده است.

در مجموع، حذف یارانه ثروتمندان نه تنها یک الزام اقتصادی، بلکه یک ضرورت اجتماعی است که می‌تواند نقش مهمی در تعدیل نابرابری‌ها و ارتقای سطح زندگی اقشار کم‌درآمد ایفا کند. با این حال، تحقق کامل این هدف، نیازمند بهبود زیرساخت‌های داده‌محور، افزایش دقت در تشخیص خانوارهای واجد شرایط و همچنین تقویت نظارت‌های اداری و قضایی است.