در شرایطی که بحران‌های اقتصادی فشار مضاعفی بر دوش تولیدکنندگان داخلی گذاشته است، عده‌ای از واحدهای تولیدی و فروشندگان با بهره‌گیری از ضعف نظارت‌ها و آگاهی محدود مردم، با واردات و تبلیغ غیرقانونی لوازم یدکی چینی و حتی کپی‌برداری از قطعات ایرانی، راهی جدید برای سوداگری پیدا کرده‌اند. این رویکرد که با خطراتی همراه است، نه تنها باعث آسیب به صنعت داخلی می‌شود، بلکه سلامت و امنیت خودروهای در حال حرکت در سطح شهرها را نیز به مخاطره می‌اندازد.

به گزارش کیوسک‌خبر، صنعت لوازم یدکی خودرو یکی از حوزه‌های کلیدی در زنجیره تأمین حمل و نقل و تعمیرات است. با وجود اینکه ایران در برخی بخش‌ها دارای توان تولیدی بالایی در زمینه قطعات خودرو است، اما ورود گسترده لوازم یدکی ارزان‌قیمت و در بعضی موارد نامرغوب از کشورهایی چون چین، همراه با رواج پدیده نگران‌کننده “کپی‌سازی”، موجب ایجاد ناامنی در بازار و بی‌اعتمادی مصرف‌کنندگان شده است.

یکی از مهمترین مشکلات موجود، عدم توانایی بسیاری از مصرف‌کنندگان در تشخیص کالای اصل از غیراصل است. این موضوع به ویژه در قطعاتی مثل تسمه تایم، شمع، فیلترها و سایر قطعات حساس، می‌تواند پیامدهای جدی داشته باشد. تعداد زیادی از تولیدکنندگان غیرمجاز با استفاده از برندهای معروف داخلی، محصولاتی با کیفیت پایین و بدون رعایت استانداردهای لازم را وارد بازار می‌کنند و در نتیجه نه تنها حقوق مصرف‌کنندگان نقض می‌شود، بلکه به اعتبار صنعت داخلی نیز لطمه وارد می‌شود.

در این میان، طرح شناسه‌دار کردن کالا که از سال ۱۴۰۱ توسط وزارت صنعت، معدن و تجارت آغاز شده است، می‌تواند نقش تعیین‌کننده‌ای در مقابله با تقلب و قاچاق داشته باشد. این سیستم که بر اساس یک کد ۱۳ رقمی عمل می‌کند، امکان شناسایی منشا و اصالت کالا را فراهم می‌کند. با این حال، هنوز بخش مهمی از کالاهای موجود در بازار فاقد این شناسه هستند و اجرای کامل طرح با تأخیر مواجه است.

طبق گزارش‌ها، از مجموع ۱۴ هزار سرفصل کالایی تعریف شده، تنها ۹ هزار و ۳۰۰ سرفصل تحت پوشش قرار گرفته‌اند. این تاخیر در اجرای طرح، فرصت مناسبی را برای تولیدکنندگان غیرمجاز فراهم کرده تا به فعالیت‌های نامحسوس خود ادامه دهند. این در حالی است که افزایش آگاهی عمومی، تقویت بازرسی‌های صنفی و مداخله مؤثرتر دستگاه‌های نظارتی می‌تواند به کاهش این پدیده کمک کند.

در همین راستا، نهادهایی چون اتاق اصناف و اتحادیه‌های لوازم یدکی نقشی اساسی در نظارت بر بازار و شناسایی متخلفان دارند. قاسم نوده‌فرهانی، رئیس اتاق اصناف کشور، اخیراً از افزایش موارد کپی‌سازی در قطعات خودرو خبر داده و اعلام کرده است که متخلفان به‌صورت قاطع پیگیری و مورد رسیدگی قانونی قرار خواهند گرفت.

سیدمهدی کاظمی، عضو اتحادیه لوازم یدکی خودرو تهران، در این خصوص تأکید کرده است که وجود تعداد زیادی از برندها و تولیدکنندگان داخلی و خارجی، شناسایی قطعات با کیفیت را برای مصرف‌کننده دشوار کرده است. وی از ضرورت تشکیل یک کمیسیون متخصص در حوزه لوازم یدکی یاد کرده و خواستار استفاده از ظرفیت کارشناسان مجرب در گمرکات و محل‌های ورودی کالا شده است.

کاظمی همچنین به نقش مکانیک‌ها و تعمیرکاران در شناسایی قطعات نامرغوب اشاره کرده و خواستار آموزش بیشتر این قشر شده است. او تأکید کرده است که تقلب در قطعات خودرو تنها یک مسئله اقتصادی نیست، بلکه یک مسئله ایمنی است که می‌تواند جان انسان‌ها را به خطر اندازد.

در نهایت، راهکارهای پیشنهادی شامل گسترش کامل طرح شناسه‌دار کردن کالا، تقویت بازرسی‌های مشترک بین سازمان‌های نظارتی، آموزش مصرف‌کنندگان و تعمیرکاران، و همچنین افزایش مجازات‌های قانونی برای متخلفان است. بدون اقدام جدی و هماهنگ، روند تقلب در صنعت لوازم یدکی به عنوان یک سرطان پنهان، به تدریج به تمامی زنجیره تولید و مصرف در کشور آسیب خواهد زد.

به گزارش کیوسک‌خبر، در بازاری که باید اعتماد مبنای معامله باشد، شفافیت گم‌شده و رقابت سالم جای خود را به چینی‌پوش، ایرانی‌فروش، عواقب‌ساز داده است. در حوزه لوازم یدکی خودرو، جایی که هر قطعه نامرغوب می‌تواند پیامدی جبران‌ناپذیر برای ایمنی سرنشینان خودرو داشته باشد، غول‌های کوچک صنعتی بدون ترس از پیگرد، با هویت‌دهی جعلی به کالاهایشان، مرزهای اخلاقی و قانونی را زیر پا می‌گذارند. این در حالی است که مصرف‌کننده، در میان گونه‌گونی برندها و شماره‌های روی جعبه، تنها به دنبال آرامشی است که درست فراموش کرده است: درست خرید کردن، گاهی به معنای زنده ماندن است.