در حالی که سود حاصل از استخراج غیرمجاز رمزارز به جیب افراد محدودی می‌رود، هزینه آن بر دوش مردم، صنعت و شبکه ملی برق است؛ اما سوالی که ذهن عمومی را درگیر کرده این است: چه‌کسی به ماینرهای غیرمجاز برق می‌دهد؟! فعالیت‌های غیرقانونی در منازل مسکونی، انبارها و واحدهای صنعتی متروکه، با استفاده از برق یارانه‌ای، نه تنها باعث فشار مضاعف بر شبکه شده، بلکه خسارات مالی و ایمنی گسترده‌ای را به دنبال داشته است.

به گزارش کیوسک‌خبر، استخراج ارزهای دیجیتال به ویژه بیت‌کوین، با توجه به نوسانات ارزش دلار و بازارهای موازی، به یکی از حوزه‌های جذب سرمایه غیررسمی در ایران تبدیل شده است. اما پشت این فعالیت، هزینه‌های سنگینی بر دوش اقتصاد ملی، شبکه توزیع برق و امنیت عمومی گذاشته شده که توجه به آن از سوی متولیان امر را ضروری کرده است. استفاده گسترده از دستگاه‌های ماینینگ در محیط‌های غیرصنعتی و بدون مجوز، نه تنها باعث افزایش ناترازی برق کشور شده، بلکه به عنوان یکی از عوامل اصلی نوسان ولتاژ، آسیب به تجهیزات برقی خانگی و صنعتی، و حتی وقوع حوادث آتش‌سوزی محسوب می‌شود.

برآوردهای مسوولان شبکه توزیع نشان می‌دهد که مصرف انرژی توسط ماینرهای غیرمجاز در نقاط مختلف کشور رقمی معادل چند هزار مگاوات را شامل می‌شود،‌ رقمی که در عمل ممکن است تا ده برابر حد تخمین‌های رسمی نیز برسد. این دستگاه‌ها که عموماً از نوع منسوخ و دست‌دوم هستند، نه تنها بازدهی پایینی دارند، بلکه سیستم‌های خنک‌کننده آنها نیز استاندارد نبوده و در شرایط کار مداوم، حرارت شدیدی تولید می‌کنند. این موضوع، خطر آتش‌سوزی در منازل مسکونی، انبارها و واحدهای تجاری را به شدت افزایش داده است.

مشکل اساسی، عدم توازن بین هزینه واقعی برق و سود حاصل از استخراج است. در شرایطی که هزینه ماهانه مصرف برق یک دستگاه ماینر به طور متوسط بیش از ۲۵۰۰ کیلووات‌ساعت است «معادل ده برابر مصرف یک خانوار شهری» سود حاصل از استخراج یک بیت‌کوین می‌تواند به چندین هزار دلار برسد. این شکاف گسترده اقتصادی، انگیزه‌ای قوی برای استفاده غیرقانونی از شبکه برق، به ویژه در مناطق کشاورزی، تجاری و مسکونی فراهم کرده است. بسیاری از این مراکز، بدون رعایت استانداردهای فنی و ایمنی، در فضاهایی راه‌اندازی شده‌اند که ظرفیت بارگیری شبکه در آنها به حداقل است.

علاوه بر مسائل فنی و ایمنی، این فعالیت‌ها از بعد اقتصادی نیز پیامدهای منفی دارند. منابع انرژی که با یارانه مردم تأمین می‌شود، به صورت غیرقانونی برای تولید درآمد خصوصی به کار گرفته می‌شود. در نتیجه، کمبود برق در مواقع اوج مصرف، قطعی‌های دوره‌ای و افت ولتاژ، عمدتاً به بارهای غیرمجاز تعلق می‌گیرد. این وضعیت نه تنها بهره‌وری صنایع را کاهش می‌دهد، بلکه به صورت مستقیم بر معیشت خانوارها تأثیر می‌گذارد.

برخی برآوردها حاکی از آن است که مصرف برق توسط ماینرهای غیرمجاز معادل برق مصرفی صدها هزار خانوار است. این در حالی است که دولت با وجود تعیین تعرفه صنعتی برای مزارع مجاز، هنوز نتوانسته دسترسی به شبکه را کاملاً تحت کنترل درآورد. در مقابل، نهادهای نظارتی و اجرایی اقداماتی از جمله تشکیل تیم‌های ویژه، افزایش پاداش گزارش‌دهندگان و قطع برق مراکز شناسایی‌شده را در دستور کار قرار داده‌اند. بر اساس آخرین دستورالعمل‌ها، پاداش گزارش هر دستگاه ماینر غیرمجاز تا ۱.۵ میلیون تومان تعیین شده و سقف کلی این پاداش‌ها به ۳۰۰ میلیون تومان رسیده است.

اما حل این معضل تنها به کشف و قطع برق مراکز محدود نمی‌شود. لزوم بازنگری در سیاست‌های انرژی، مدیریت دقیق‌تر مصارف برقی، و ایجاد مکانیزم‌های شفاف برای استفاده از فناوری بلاکچین در چارچوب قانونی، از جمله راهکارهای کلانی است که باید در سطح ملی دنبال شود. در غیر این صورت، تحرکات کوتاه‌مدت تنها به تغییر محل فعالیت ماینرها منجر می‌شود، نه حذف ریشه‌ای آن.

در نهایت، پایداری شبکه ملی برق و عدالت در توزیع منابع، مستلزم همکاری بین‌بخشی، نظارت دقیق و اجرای قانون بدون تعارف است. استخراج رمزارز نباید به بهانه‌ای برای سوءاستفاده از یارانه‌های عمومی تبدیل شود.