افزایش چندین‌برابری مصرف برق، کشف صدها هزار دستگاه استخراج رمزارز (ماینر) و وجود انشعابات غیرمجاز نشان از آن دارد که بحران انرژی ایران تنها با مدیریت تقاضا قابل حل نیست؛ بلکه باید عوامل زمینی و غیرقانونی افزایش مصرف را جستجو کرد.

به گزارش کیوسک‌خبر،‌ در سال‌های اخیر، بحث “ناترازی برق” به یکی از مهم‌ترین چالش‌های نظام انرژی ایران تبدیل شده است. این مشکل که ظاهراً تنها در قالب قطعی‌های برق خود را نشان می‌دهد، در واقع نمادی از یک بحران عمیق‌تر در بخش انرژی است. اما آنچه اخیراً مورد توجه قرار گرفته، نقش مولفه‌های نوظهوری چون استخراج غیرمجاز رمزارز و انشعابات غیرقانونی در تشدید این بحران است.

بر اساس آخرین آمار منتشر شده از سوی شرکت مادر تخصصی نیروی برق ایران، مصرف انرژی الکتریکی در ایران دو تا سه برابر بیشتر از متوسط جهانی است. این رقم برای کشورهای توسعه‌یافته نیز ۲.۵ برابر بالاتر گزارش شده است. به عبارتی، هر دلار تولید ناخالص داخلی در ایران، ۲.۳ کیلووات ساعت برق مصرف می‌کند، در حالی که میانگین جهانی این عدد ۱.۲ کیلووات ساعت است. این عدم کارایی انرژی، همراه با روند رو به رشد مصرف، نشانه‌ای از ضعف در برنامه‌ریزی‌های بلندمدت انرژی است.

یکی از مهم‌ترین مؤلفه‌هایی که در سال‌های اخیر وارد معادله مصرف برق شده، فعالیت‌های غیرمجاز استخراج رمزارز است. بر اساس اعلام وزیر نیرو، در یک سال گذشته بیش از ۲۴۸ هزار دستگاه ماینر غیرمجاز در سراسر کشور کشف شده است. این دستگاه‌ها که حتی مصرف برقی بیشتر از کولرهای گازی دارند، بدون وقفه و به طور مداوم موجب فشار مضاعفی بر شبکه برق می‌شوند.

همچنین، مجری نظارت بر استخراج رمزارز در شرکت توانیر اعلام کرده است که کشفیات ماینرهای غیرمجاز در سال گذشته دو برابر و در فروردین ماه امسال چهار برابر سال قبل بوده است. این روند نشان از افزایش چشمگیر فعالیت‌های غیرمجاز در حوزه استخراج رمزارز دارد که با قیمت برق یارانه‌ای در ایران، منجر به سوءاستفاده‌های فراوانی شده است.

وجود این ماینرهای غیرمجاز، علاوه بر افزایش تقاضای برق، باعث نوسانات ولتاژ، خسارات فنی به تأسیسات و اختلال در تأمین برق برای مصارف عمومی نیز می‌شود. دولت در واکنش به این موضوع، برنامه‌هایی شامل پاداش مالی برای گزارش دهنده‌های این دستگاه‌ها و همکاری با قوه قضائیه برای جرم‌انگاری فعالیت‌های غیرمجاز را در دستور کار قرار داده است.

اما راهکارهای بلندمدت نیازمند یک رویکرد جامع‌تر است. نصب کنتورهای هوشمند، اصلاح ساختار یارانه‌های برق، نظارت دقیق بر مصارف صنعتی و تجاری، و همچنین تعیین سقف‌های مصرف مشخص برای بخش‌های مختلف، می‌تواند به تعدیل تقاضا و مدیریت بهتر شبکه کمک کند.

به گزارش کیوسک‌خبر، بحران ناترازی برق در ایران دیگر تنها نتیجه افزایش تقاضا یا کمبود آب نیست، بلکه عوامل جدیدی مانند استخراج رمزارز با برق یارانه‌ای و انشعابات غیرمجاز به سهم قابل توجهی در تشدید این بحران پرداخته‌اند. مدیریت نامناسب مصرف، عدم شفافیت در تخصیص انرژی و ضعف نظارتی، زمینه را برای سوءاستفاده فراهم کرده است. بدون اجرای برنامه‌های جامع شامل نصب کنتورهای هوشمند، بازنگری در یارانه‌های برق و مقابله قاطع با مصرف‌های غیرمجاز، نمی‌توان انتظار رفع مشکل داشت. حل این بحران نیازمند تصمیم‌گیری‌های سخت و اجرایی بدون تعلل است.