مهدی صالحی طاهری ـ خبرنگار

فعال شدن مجدد یکی از مکانیسم‌های بین‌المللی که به صورت غیررسمی به عنوان ابزاری برای اعمال فشار بر اقتصاد کشورهای خاص مورد استفاده قرار می‌گیرد، طی هفته‌های اخیر حساسیت‌هایی را در بازارهای داخلی به وجود آورده است. با این حال، بررسی عمیق‌تر نشان می‌دهد که تأثیر واقعی این رویدادها بیشتر در حوزه احساسات و انتظارات اقتصادی جامعه نهفته است تا در ساختارهای عینی اقتصادی کشور.

در عمل، چنین مکانیسم‌هایی اغلب بیش از آنکه منجر به تغییرات فاحش اقتصادی شوند، به عنوان ابزاری روانی عمل می‌کنند که می‌تواند در کوتاه‌مدت باعث نوسان در بازارهای موازی ارز یا افزایش تقاضای غیرمنطقی برای دارایی‌های پناهگاهی شود. اما سابقه نشان داده است که وقتی سیاست‌گذاری‌های پولی و ارزی با برنامه‌ریزی دقیق و به موقع اجرا شوند، تأثیر این نوع تهدیدها به حداقل می‌رسد.

تجربه سال‌های اخیر نشان داده است که نظام اقتصادی کشور در مواجهه با شوک‌های خارجی، از ظرفیت مدیریت بحران برخوردار است. در دوره‌هایی که تحولات بین‌المللی باعث ایجاد بی‌ثباتی لحظه‌ای در بازار شده‌اند، اقدامات هدفمند مرکز مدیریت امور ارزی و عرضه منظم ارز ضروری، نقش تعیین‌کننده‌ای در بازگرداندن آرامش به بازار داشته است. همچنین، تنوع بخشی به مسیرهای صادراتی و توسعه روابط اقتصادی با شرکای استراتژیک خارج از چارچوب سنتی، از جمله راهبردهای مؤثر در کاهش وابستگی به بازارهای تحت تأثیر تحریم بوده است.

نکته مهم دیگر، فقدان اجماع بین‌المللی در اجرای چنین تمهیداتی است. در بسیاری از موارد، عدم تمایل برخی از بازیگران بین‌المللی به پیروی از این قواعد، به ویژه در حوزه تجارت نفت و خدمات بانکی، باعث شده تا تأثیر عملیاتی این مکانیسم‌ها بسیار محدود بماند. این امر به وضوح نشان می‌دهد که چنین اقداماتی بیشتر جنبه نمایشی و سیاسی دارند و کمتر می‌توانند به ابزاری مؤثر در تغییر معادلات اقتصادی تبدیل شوند.

همچنین، وجود ذخایر استراتژیک ارزی و طلا در اختیار مقامات مسئول، فضای لازم برای واکنش‌های موثر به نوسانات احتمالی را فراهم کرده است. همراهی بخش بانکی در کنترل جریان‌های غیرقانونی ارز و نظارت بر فعالیت‌های مرتبط با بازارهای موازی، از دیگر عواملی است که در ثبات نسبی بازار نقش داشته است.

در نهایت، تجربه تاریخی نشان می‌دهد که اقتصادهای مقاوم، نه به دلیل عدم مواجهه با تحریم یا تهدید، بلکه به خاطر مدیریت هوشمندانه و پیش‌بینی صحیح، از بحران‌ها عبور می‌کنند. بنابراین، تمرکز باید بر تقویت سیاست‌های داخلی، بهبود فضای کسب‌وکار، و افزایش اعتماد عمومی به ابزارهای اقتصادی معتبر باشد، نه ترس از سایه‌های گذشته.