در منظومه اقتصادی کشورهایی با زیرساخت‌های شکننده و افق‌های ناپایدار، برخی نهادهای تولیدی رفته‌رفته از چارچوب بنگاه‌های صرفاً اقتصادی خارج می‌شوند و به «کنشگران چندلایه توسعه» تبدیل می‌گردند؛ بازیگرانی که در حوزه‌هایی فراتر از تولید، از ثبات بازار و ارزآوری گرفته تا مهار آسیب‌های اجتماعی و پایداری زیست‌محیطی، مسئولیت‌های واقعی بر دوش می‌کشند.

کیوسک‌خبر ـ فولاد خوزستان امروز یکی از این بازیگران ممتاز است. در دهه‌ای که تحریم، بحران انرژی و نوسانات ارزی، اکوسیستم صنعتی کشور را تحت فشار قرار داد، فولاد خوزستان نه‌تنها فرو نپاشید، بلکه مسیر توسعه، خوداتکایی و تثبیت را با استراتژی و جسارت پی گرفت. در چهار سال گذشته، این شرکت با صادرات ۵.۸ میلیون تن محصول به ۲۸ کشور، سهم بی‌بدیلی در صادرات غیرنفتی کشور ایفا کرد؛ صادراتی که نه‌فقط یک عدد، بلکه نماد حفظ ارتباط ایران با زنجیره جهانی ارزش در حوزه صنعت است.

اما سهم فولاد خوزستان در اقتصاد ملی به همین‌جا محدود نمی‌شود. این شرکت، تامین‌کننده حدود ۲۰ درصد شمش فولادی کشور و بازیگر کلیدی در بازار داخلی است. قیمت‌گذاری بسیاری از محصولات زنجیره فولاد، از میلگرد تا ورق، بر پایه عملکرد این شرکت شکل می‌گیرد. در شرایطی که هرگونه نوسان در تولید فولاد خوزستان می‌تواند به التهاب در بازار مسکن، پروژه‌های عمرانی و صنعت خودرو منجر شود، نقش این شرکت به سطح تنظیم‌گری بازار ارتقا یافته است.

از سوی دیگر، پروژه‌های عظیم توسعه‌ای نظیر «زمزم ۳»، توسعه فولادسازی شادگان، نیروگاه‌های سیکل ترکیبی و خورشیدی و همچنین تملک معادن در زنجان و جازموریان، گویای آن است که این شرکت در چشم‌انداز خود، صرفاً یک بنگاه نیست، بلکه زیرساختی برای آینده‌سازی صنعتی کشور است. حضور موثر فولاد خوزستان در نمایشگاه‌های بین‌المللی، کسب عنوان صادرکننده برتر و حفظ بازار در برابر رقبا، بعد دیگری از همین نقش‌آفرینی چندلایه است؛ آن هم در سال‌هایی که شرکت، دو بار هدف مستقیم تحریم ایالات متحده قرار گرفت.

اما آن‌چه جایگاه فولاد خوزستان را به‌طور منحصر به‌فردی برجسته می‌کند، نقش آن در پایداری اجتماعی و تعادل منطقه‌ای است. در استانی که همزمان با فرصت‌های عظیم، با آسیب‌های انباشته و شکاف‌های تاریخی مواجه است، فولاد خوزستان به‌مثابه یکی از بازیگران بزرگ اقتصادی، نقش متفاوتی ایفا کرده است: از ایجاد و حفظ هزاران شغل پایدار بومی، تا سرمایه‌گذاری گسترده در محیط‌زیست (کاهش ۵۰ درصدی مصرف آب، ۵۵۰ هکتار فضای سبز، توری بادگیر و…)، تا اقدامات اجتماعی و حمایتی گسترده در زمینه درمان، آموزش، ازدواج، زیرساخت و محرومیت‌زدایی. به‌بیان دیگر، فولاد خوزستان تنها بازیگر عرصه تولید نیست؛ یک ساختار حامی جامعه، طبیعت و اشتغال منطقه‌ای نیز هست. این سطح از پیوندهای متقاطع اقتصادی و اجتماعی، شرکت را به بازیگری با کارکردهای راهبردی در توازن ملی و انسجام منطقه‌ای تبدیل کرده است.

در جهانی که سیاست‌گذاران صنعتی به‌دنبال «نهادهای قابل اتکا برای توسعه بلندمدت» هستند، فولاد خوزستان یکی از اندک نمونه‌های بومی و قابل اتکا در ایران است. هر گونه تصمیم‌گیری درباره انرژی، سرمایه‌گذاری، تسهیلات و صادرات که جایگاه این شرکت را نادیده بگیرد، ناخواسته تعادل بخشی از اقتصاد کشور را به خطر خواهد انداخت. بنابراین، امروز بیش از هر زمان، وقت آن است که تصویر فولاد خوزستان نه‌فقط به‌عنوان یک کارخانه، بلکه به‌عنوان یک نهاد ملی با نقش چندگانه در توسعه، ثبات و آینده‌سازی، بازتعریف و تثبیت شود. چنین باز تعریفی، نه یک اولویت صنعتی، بلکه ضرورتی سیاستی است.