طاهره نطقی طاهری ـ مدیر‌مسئول

با ثبت شدن قیمت طلای جهانی بالاتر از ۴۰۰۰ دلار در هر اونس، نقطه عطفی تاریخی در بازارهای مالی رقم خورد. این تحول تنها نشانه رشد قیمت نیست، بلکه بازتابی عمیق از تحولات ژئوپلیتیکی، پولی و ساختاری در نظام مالی جهانی است.

در تاریخچه بازارهای مالی، برخی لحظات فراتر از رقم‌های ظاهری معنا می‌یابند. عبور قیمت طلای جهانی از مرز ۴۰۰۰ دلار در هر اونس، دقیقاً چنین لحظه‌ای است؛ رویدادی که نه‌تنها رکوردهای قبلی را پشت سر گذاشت، بلکه به عنوان نمادی قدرتمند از تحولات بنیادین در نظام مالی جهانی تفسیر می‌شود. طلا، به عنوان ذخیره‌ای ابدی ارزش، در سال‌های اخیر نه فقط نقش سنتی خود را حفظ کرده، بلکه وارد فصل جدیدی از اعتبار و اهمیت استراتژیک شده است.

این صعود تاریخی محصول ترکیبی از نیروهای چندگانه است: تشدید تنش‌های ژئوپلیتیکی، بی‌اعتمادی به ارزهای فیات، سیاست‌های پولی غیرمعمول و تغییر در رفتار بانک‌های مرکزی. آغاز جنگ اوکراین و تحریم‌های گسترده علیه روسیه، نه تنها زنجیره‌های تأمین جهانی را متزلزل کرد، بلکه اعتماد به نهادهای مالی بین‌المللی را نیز به چالش کشید. بلوکه شدن دارایی‌های ارزی یک کشور عضو مهم نظام بانکی جهانی، پیامی واضح داشت: حتی دارایی‌های ارزی در شرایط خاص، امنیت تضمین‌شده‌ای ندارند. در واکنش، بسیاری از کشورها، به ویژه در جهان در حال توسعه و منطقه آسیا-اقیانوسیه، سیاست بازگشت به طلا را به عنوان ذخیره استراتژیک تشدید کردند.

از سوی دیگر، تحولات اقتصادی داخلی بزرگ‌ترین اقتصادهای جهان نیز نقش داشته‌اند. سیاست‌های پولی تسهیلی پس از همه‌گیری کووید-۱۹، افزایش شدید حجم پول در گردش و تورم پایدار، منجر به کاهش نرخ بهره واقعی در بسیاری از کشورها شد. در چنین شرایطی، دارایی‌های بدون بازده بهره‌ای مانند طلا، به دلیل عدم کاهش ارزش نسبی، جذابیت بی‌سابقه‌ای یافتند. افزون بر این، گمانه‌زنی‌ها درباره کاهش نرخ بهره در ایالات متحده و دیگر اقتصادهای اصلی، سرمایه‌گذاران نهادی و خرد را به سمت طلا سوق داده است.

عامل دیگر، خریدهای رکورددار بانک‌های مرکزی است. در سال‌های اخیر، خرید رسمی طلا توسط نهادهای پولی جهان به سطحی بی‌سابقه رسیده است. این خریدها تنها انعکاس تقاضای اقتصادی نیست، بلکه بخشی از استراتژی‌های ژئوپلیتیکی برای کاهش وابستگی به دلار و تنوع‌بخشی به ذخایر ارزی است. کشورهایی در خاورمیانه، آسیا و آفریقا، به تدریج سهم طلا را در سبد ذخایر ملی خود افزایش داده‌اند و آن را به ابزاری برای استقلال مالی تبدیل کرده‌اند.

در مجموع، طلای جهانی اکنون فراتر از یک کالای مصون از تورم است. آن، نمادی از بازتعریف قدرت، اعتماد و امنیت در نظام مالی جهانی شده است. عبور از مرز ۴۰۰۰ دلار، تنها شروع یک فصل جدید است.