فرش دستباف ایرانی، نمادی هنرمندانه از هویت فرهنگی و تاریخی کشور، روزگاری در بازارهای جهانی پیروز میدان بود. این محصول سنتی که زیبایی‌های طرح‌های منحصر به فرد و کیفیت بالای دستبافی خود را به نمایش می‌گذاشت، سالانه بیش از دو میلیارد دلار درآمدزایی می‌کرد و سهم قابل توجهی در صادرات غیرنفتی کشور داشت. اما امروزه وضعیت این صنعت به گونه‌ای رقم خورده است که صادرات آن تنها به چند ده میلیون دلار کاهش یافته است.

به گزارش کیوسک‌خبر، این اندازه سقوط نه تنها برای یک هنر سنتی چند هزارساله غیرقابل باور است، بلکه نشانه‌ای روشن از بی‌توجهی به یکی از مهم‌ترین ظرفیت‌های ارزآور و اشتغال‌زا در اقتصاد داخلی است. فرش ایرانی در دهه‌های قبل به عنوان یکی از اقلام صادراتی برتر کشور شناخته می‌شد و تقاضای بالایی در بازارهای آمریکا، اروپا و خاورمیانه داشت. اما تغییرات ساختاری در عرصه سیاسی و اقتصادی کشور، همراه با مشکلات داخلی متعدد، این هنر ملی را در مرز نابودی قرار داده است.

در سال‌های اخیر، محدودیت‌های بانکی و تحریم‌های ظالمانه علیه ایران، به‌ویژه پس از خروج آمریکا از توافق هسته‌ای، باعث شد بازارهای کلیدی برای همیشه تعطیل شوند. بزرگ‌ترین مشتریان فرش ایرانی مثل آمریکا دیگر قادر به واردات این کالا نبودند و این موضوع ضربه‌ای سنگین به صنعت فرش وارد کرد. در کنار این عوامل، افزایش قیمت مواد اولیه، عدم حمایت دولتی و کمبود نیروی کار متخصص نیز اوضاع را بدتر کرد.

همچنین، بازگشت ارز از صادرات فرش به دلیل ماهیت خاص آن، همواره چالشی جدی برای صادرکنندگان کوچک بوده است. فرش دستباف اغلب به صورت خرده‌فروشی و با حجم کم صادر می‌شود و این موضوع باعث شده بسیاری از کارگاه‌های کوچک که ستون فقرات این صنعت را تشکیل می‌دادند، از بازار خارج شوند. رقبایی چون هند، پاکستان و افغانستان نیز با استفاده از نیروی کار ارزان و کپی‌برداری از طرح‌های ایرانی، فرش‌هایی با ظاهر مشابه و قیمت پایین‌تر تولید کرده‌اند و بخشی از بازار سنتی فرش ایرانی را تصاحب کرده‌اند.

با این حال، راهکارهایی وجود دارد که می‌تواند این هنر ملی را از فراموشی نجات دهد. دیپلماسی تجاری فعال، اختصاص تسهیلات کم‌بهره به بافندگان، برندسازی جهانی فرش ایرانی با استفاده از ابزارهای دیجیتال، حضور قوی در نمایشگاه‌های بین‌المللی و ایجاد نظام آموزش حرفه‌ای برای جذب نیروی کار جوان، از جمله راهکارهایی است که می‌تواند به احیای این صنعت کمک کند. همچنین، نظارت دقیق بر نشان‌های اصالت و مبارزه با قاچاق و تقلب نیز از اقدامات ضروری در این مسیر است.

به گزارش کیوسک‌خبر، فرش دستباف ایرانی نه تنها یک کالای اقتصادی، بلکه یک میراث فرهنگی است که باید با برنامه‌ریزی جامع و حمایت‌های مادی و معنوی، از فراموشی و نابودی نجات یابد. این صنعت، قادر است دوباره به یکی از منابع مهم ارزآور و اشتغال‌زا در کشور تبدیل شود، اما این امر مستلزم تصمیم‌گیری‌های سیاسی، اقتصادی و فرهنگی جدی است. اگر نگاهی عمیق به این صنعت شود، شاید بتوان فرش ایرانی را دوباره به جایگاه والایی که در گذشته داشت، بازگرداند و نشان داد که یک هنر ملی فقط با حمایت و مدیریت صحیح، می‌تواند دوباره زنده شود و در دنیای امروز همچنان جایگاه خود را حفظ کند.