هادی آخوندی نعمت آباد – فعال حوزه روابط عمومی

در ساختار اداری کشور بیماری مزمنی با عنوان “دایره بسته مدیریت” جریان دارد، پدیده‌ای که مانع جدی در برابر پویایی، تحول و ورود نسل جدید مدیران به سیستم شده است.

این چرخه بسته نه‌تنها در لایه‌های کلان تصمیم‌گیری، بلکه در سطوح تخصصی مانند روابط عمومی نیز مشاهده می‌شود، حوزه‌ای که علی‌رغم اهمیت فزاینده در دنیای امروز هنوز در بسیاری از سازمان‌ها به جایگاه شایسته خود نرسیده است.

روابط عمومی در معنای درست و حرفه‌ای خود، یکی از بازوهای اصلی راهبری سازمان است، جایگاهی که در نظام‌های پیشرفته جهانی در قلب تصمیم‌سازی قرار دارد و مسئول تحلیل محیط، روایت‌سازی مؤثر، اقناع افکار عمومی، مدیریت بحران و برقراری تعامل دوسویه با جامعه ذینفع است. اما در بسیاری از نهادهای کشور ما این حوزه مهم هنوز در سایه نگاه سنتی، بروکراتیک و سلسله‌مراتبی باقی مانده است.

در چنین شرایطی، مدیران روابط عمومی عمدتاً از یک دایره محدود و تکرارشونده انتخاب می‌شوند، افرادی که صرفاً میان سازمان‌ها جابه‌جا می‌شوند بدون آنکه شایسته‌گزینی، جوان‌گرایی یا تزریق دیدگاه‌های تازه در دستور کار قرار گیرد. ورود افراد خارج از این حلقه بسته، اغلب با مقاومت و حتی تخریب مواجه می‌شود، به‌طوری‌که اگر چهره‌ای نو با نگاه مستقل و حرفه‌ای وارد میدان شود، فشارها، حاشیه‌ها و بی‌اعتمادی‌ها آغاز می‌شود و این خود دافعه‌ای جدی برای نخبگان حوزه روابط عمومی است.

تلخ‌تر آن‌که در بسیاری موارد، رقابت‌های غیراخلاقی نیز به این چرخه افزوده می‌شود، افرادی که برای حفظ موقعیت خود حاضرند پشت همکاران‌شان را خالی کنند یا حذف نیروهای دیگر را تسهیل نمایند؛ در چنین فضایی، نه از اخلاق حرفه‌ای خبری هست و نه از شایسته‌محوری.

این وضعیت نه‌فقط در حوزه روابط عمومی، بلکه در سطوح مدیریتی دیگر نیز به‌وضوح مشاهده می‌شود. اما اهمیت ماجرا در روابط عمومی از آن جهت پررنگ‌تر است که این حوزه، پل ارتباطی سازمان با جامعه است و ضعف در آن، مستقیماً به فرسایش اعتماد عمومی می‌انجامد.

در نظام‌های جهانی، روابط عمومی جایگاهی راهبردی دارد، با اختیار، منابع، قدرت تحلیل داده و ابزار روایت. متخصص روابط عمومی در آن فضاها نه تنها مجری است بلکه مشاور ارشد مدیران عالی‌رتبه به‌شمار می‌آید. اما در بسیاری از ساختارهای ایرانی، این جایگاه به‌واحدی اجرایی و گاه تشریفاتی تقلیل یافته که بیش از آن‌که «روایت‌ساز» باشد، «تابلوساز» است.

برای اصلاح این وضعیت، ابتدا باید نگاه به روابط عمومی تغییر کند. این حوزه نیازمند بازتعریف جایگاه سازمانی، بازنگری در فرایندهای انتصاب و مهم‌تر از همه شکستن چرخه بسته مدیریتی است.

روز ملی روابط عمومی، تنها یک مناسبت تقویمی نیست، تذکری‌ است برای بازبینی نقادانه ساختاری که اگر باز نشود، نه‌تنها روابط عمومی، بلکه مسیر توسعه سازمانی نیز به بن‌بست خواهد رسید.