صنعت فولاد ایران، ستون فقرات صادرات غیرنفتی، امروز بیش از هر زمان دیگری با ترکیبی از بحران‌های هم‌پیوند مواجه است؛ بحران‌هایی که نه‌تنها سودآوری غول‌های فولادی را به کمترین سطوح تاریخ رسانده، بلکه آینده تولید و اشتغال ده‌ها هزار نفر را در معرض خطر قرار داده است. آنچه وکیلی معاون فروش و بازاریابی شرکت فولاد خوزستان مطرح می کند، تصویری دقیق و نگران‌کننده از شرایطی است که اگر فوراً اصلاح نشود، می‌تواند فولاد را به یکی از زیان‌ده‌ترین صنایع کشور تبدیل کند.

کیوسک‌خبر ـ رضا وکیلی، معاون فروش فولاد خوزستان، در گفتگو با خبرنگار روابط عمومی با تأکید بر وضعیت بحرانی صنعت فولاد گفت: «صنعت فولاد طی سال‌های اخیر بیش از هر زمان دیگری تحت تأثیر کمبود انرژی قرار گرفته است. حدود ۴۰ درصد ظرفیت فولادسازی کشور بلااستفاده مانده و حاشیه سود شرکت‌ها به زیر پنج درصد سقوط کرده است. کاهش تولید به معنای از دست رفتن بازارهای صادراتی است و بازگشت به این بازارها بسیار هزینه‌بر خواهد بود.» او افزود: «بخشی از صادرات زنجیره فولاد از طریق کارت‌های بازرگانی یک‌بارمصرف انجام می‌شود؛ کارت‌هایی که محصولات را با ۶۰ تا ۷۰ دلار پایین‌تر از قیمت واقعی عرضه می‌کنند. این اختلاف، بازگشت ارز را مختل کرده و رقابت شرکت‌های رسمی فولادی را تضعیف کرده است.»

بعبارتی علی‌رغم وجود ضوابط و دستورالعمل‌ و سامانه‌های متعدد کنترلی، متاسفانه اقلام مختلف زنجیره فولاد که در رینگ داخلی بورس کالا با هدف تامین نیاز تولیدکنندگان داخلی صورت می‌پذیرد، توسط برخی سودجویان و بواسطه کارت‌های بازرگانی نامعتبر صادر می‌گردد.

وکیلی درباره قیمت‌گذاری دستوری در بورس کالا گفت: «قیمت پایه هر هفته بر اساس فرمولی تعیین می‌شود که با واقعیت بازار همخوانی ندارد و محصولات فولادی عملاً زیر قیمت واقعی عرضه می‌شوند. این وضعیت، انگیزه سرمایه‌گذاری را کاهش داده و بازدهی سهام فولادی‌ها را تحت فشار قرار داده است.» تفضلی نیز به افزایش قیمت مواد اولیه و ناترازی زنجیره تأمین اشاره کرد: «قیمت شمش تنها ۱۰ تا ۱۵ درصد افزایش یافته، در حالی که قیمت کنسانتره ۵۰ درصد رشد کرده است. این نوسان شدید باعث کمبود مواد اولیه، فشار نقدینگی و وابستگی به واسطه‌ها برای صادرات شده است.»

وضعیت کنونی فولاد ایران، شامل حاشیه سود زیر ۵ درصد، کاهش تولید به دلیل ناترازی انرژی، اختلاف شدید نرخ ارز میان درآمد و هزینه، فعالیت کارت‌های بازرگانی یک‌بارمصرف، صادرات غیرشفاف، سرکوب قیمت در بورس کالا، افزایش افسارگسیخته قیمت کنسانتره و زنجیره تأمین مختل‌شده است. برای برون‌رفت فوری، راهکارهای پیشنهادی شامل یکسان‌سازی نرخ ارز و واقعی‌سازی تسعیر درآمد صادراتی، سامان‌دهی کارت‌های بازرگانی، توقف صادرات غیرشفاف، اصلاح قیمت‌گذاری در بورس کالا و حذف سرکوب قیمت هستند.

ادامه وضعیت کنونی، بقای فولادسازان و زنجیره ارزش این صنعت استراتژیک را تهدید می‌کند و فشار بر حاشیه سود و کاهش جذابیت سرمایه‌گذاری در این بخش حیاتی اقتصاد کشور را تشدید خواهد کرد. تنها با اصلاحات ساختاری، شفاف‌سازی ارزی و قیمتی و ایجاد رقابت سالم در بازار داخلی و صادراتی، می‌توان صنعت فولاد
را از لبه بحران نجات داد.