در شرایطی که تحریم‌ها، نوسانات ارزی و مطالبات معوق، فضای صنعت دارو را با چالش‌های بی‌بدیلی مواجه کرده، هلدینگ دارویی تیپیکو با حضور یکپارچه در زنجیره تولید تا توزیع و پوشش یک‌چهارم بازار کشور، به‌عنوان ستون اصلی تاب‌آوری نظام دارویی ایران عمل کرده و از هرگونه کمبود دارویی در بیمارستان‌ها و داروخانه‌ها جلوگیری کرده است.

به گزارش کیوسک‌خبر، محمد نادری‌علیزاده، مدیرعامل شرکت سرمایه‌گذاری دارویی تأمین (تیپیکو)، در نشست خبری «یک‌شنبه، یک ناشر» بورس تهران در جمع اصحاب رسانه، گزارشی جامع از عملکرد مالی و عملیاتی این هلدینگ راهبردی ارائه کرد و بر نقش آن در ثبات‌بخشی به بازار دارویی کشور تأکید نمود. وی با اشاره به روند رشد صنعت دارو در ایران و جهان، اشاره کرد که با وجود محدودیت‌های داخلی، این صنعت در کشور رشدی معادل ۴.۴ درصد را تجربه کرده و امروزه ارزشی نزدیک به ۴ میلیارد دلار دارد.

نادری‌علیزاده تصریح کرد که اگر نظام دارویی ایران بر اساس مدل برندمحور شکل می‌گرفت، بازار ملی به‌مراتب گسترده‌تر از وضعیت کنونی بود. به‌عنوان مقایسه‌ای روشن، وی یادآور شد که امارات متحده عربی با جمعیتی کمتر از ۱۰ میلیون نفر، بازار دارویی‌ای تقریباً هم‌اندازه با ایران دارد. این در حالی است که ایران با بیش از ۸۵ میلیون جمعیت و ساختار ژنریک غنی، پتانسیل گسترش چندبرابری را در این حوزه دارد.

مدیرعامل تیپیکو به ساختار گسترده صنعت دارو در کشور اشاره کرد و از فعالیت ۲۲۰ شرکت تولیدکننده داروی انسانی، ۷۰ واحد تولیدی مواد اولیه، حدود ۳۸۰۰ قلم داروی رسمی، ۶۰ شرکت پخش سراسری و نزدیک به ۱۷ هزار داروخانه نام برد. او تیپیکو را یکی از ارکان اصلی این زنجیره خواند و گفت این هلدینگ که در سال ۱۳۸۲ به‌صورت خصوصی تأسیس شد، از سال ۱۳۹۲ فعالیت خود را در بورس آغاز کرده و در سال ۱۳۹۹ آخرین افزایش سرمایه خود را با مبلغ ۱۱۰۰ میلیارد تومان انجام داده است.

سهامداران اصلی تیپیکو شامل شستا، صندوق بیمه اجتماعی کشاورزان، روستاییان و عشایر، شرکت سرمایه‌گذاری رفاه، گروه مالی صبا تأمین و سایر سهامداران حقیقی و حقوقی هستند. تیپیکو با ۲۴ شرکت تابعه، زنجیره‌ای کامل از تحقیق و توسعه تا تولید و توزیع را پوشش می‌دهد. از میان این واحدها، «پخش هجرت» با سابقه‌ای از سال ۱۳۳۳ قدیمی‌ترین و «پخش اکسیر» که به‌زودی وارد بازار سرمایه خواهد شد، جدیدترین واحد این مجموعه محسوب می‌شود.

در حال حاضر ۲۰ شرکت تابعه تیپیکو در بورس فعالیت دارند و دو شرکت از سه وابسته آن نیز در این بازار حضور دارند. این حضور گسترده، افزون بر افزایش شفافیت، زمینه رقابت سالم و جذب سرمایه‌گذاری در این حوزه حیاتی را فراهم کرده است.

از سوی دیگر، نادری‌علیزاده عملکرد مالی تیپیکو را «روند صعودی و متعادل» توصیف کرد و گفت حقوق صاحبان سهام این هلدینگ به ۷.۵ هزار میلیارد تومان (۷.۵ همت) رسیده و ارزش افزوده سبد بورسی آن ۵۳ همت است. همچنین سود خالص شرکت تا اوایل تیرماه ۱۴۰۴ به ۵۸ همت رسیده است. این هلدینگ با تولید بیش از ۱۵۰۰ قلم دارو، حدود ۲۵ درصد از بازار توزیع کشور را در اختیار دارد و شبکه پخش آن تمامی بیمارستان‌ها و مراکز درمانی کشور را پوشش می‌دهد.

با این وجود، مدیرعامل تیپیکو یکی از مهم‌ترین چالش‌های پیش‌روی این هلدینگ را مطالبات معوق از وزارت بهداشت دانست. وی گفت سهم تیپیکو در تأمین دارو برای مراکز درمانی دانشگاه‌های علوم پزشکی به ۴۵ درصد رسیده و در حال حاضر حدود ۱۳ همت بدهی معوق از سوی این مراکز وجود دارد که ۹ همت آن سررسید شده است. این مطالبات، فشار قابل‌توجهی بر ساختار تأمین مالی واحدهای تابعه وارد کرده و از سرعت رشد آنها می‌کاهد.

با این حال، نادری‌علیزاده نشان داد که عملکرد هلدینگ در مواجهه با این چالش‌ها نتیجه‌بخش بوده است. وی با اشاره به هشت‌ماهه سال ۱۴۰۴، گفت چند شرکت تابعه که در آستانه زیان قرار داشتند، امروز شرایط بهبودیافته‌ای دارند. به‌عنوان نمونه، شرکت داروپخش رشد چشمگیری در فروش و سودآوری داشته و شرکت رازک نیز از زیان به سود رسیده است.

نادری‌علیزاده تأکید کرد که در سال مالی ۱۴۰۳، سودآوری تیپیکو رشدی چشمگیر داشته در حالی که برخی هلدینگ‌های رقیب کاهش عملکرد را تجربه کردند. همچنین ارزش بازار شرکت‌های تابعه تیپیکو از مرز ۱۲۲ همت گذشته و برخی از آن‌ها بالاترین بازدهی را در میان شرکت‌های دارویی بازار سرمایه ثبت کرده‌اند. سهام تیپیکو نیز از ابتدای سال جاری تاکنون بازدهی بهتری نسبت به میانگین بازار داشته است.

در پایان، مدیرعامل تیپیکو از تلاش‌های این هلدینگ در شرایط بحرانی اخیر یاد کرد و گفت با هماهنگی با سازمان غذا و دارو و برنامه‌ریزی متمرکز، تولید اقلام حیاتی بدون کمبود در کشور انجام شده و با تقویت لجستیک و پایش مستمر داروخانه‌ها، تاب‌آوری کلی نظام دارویی حفظ گردیده است.

نویسنده: مهدی صالحی طاهری