اعمال تحریم‌های گسترده آمریکا علیه دو غول نفتی روسیه، روس‌نفت و لوک‌اویل، بازی قدرت در بازار جهانی انرژی را دگرگون کرده است. این اقدام نخستین ضربه مستقیم واشنگتن به ماشین مالی مسکو پس از سه سال جنگ اوکراین است و می‌تواند قیمت نفت را به مرز ۱۰۰ دلار برساند. در همین حال، شرق و غرب در تعادل ظریفی از فشار اقتصادی و وابستگی انرژی به سر می‌برند.

به گزارش کیوسک‌خبر، در تحولی استراتژیک، دولت آمریکا تحریم‌های گسترده‌ای را علیه روس‌نفت و لوک‌اویل «دو ستون اصلی صادرات نفتی روسیه» اعمال کرد. این تصمیم، نخستین اقدام مستقیم واشنگتن علیه بخش نفت روسیه از آغاز جنگ اوکراین است و نه تنها ماشین مالی کرملین را تحت فشار قرار می‌دهد، بلکه تعادل عرضه و تقاضای جهانی نفت را به لرزه درآورده است. با این حال، پیامدهای این تحریم‌ها فراتر از مسکو است: بازارهای جهانی، به‌ویژه در اروپا و آسیا، در آستانه تلاطمی عمیق قرار دارند.

طبق برآوردهای بریتانیا، این دو شرکت روزانه حدود ۳.۱ میلیون بشکه نفت «معادل ۶ درصد از تولید جهانی» صادر می‌کنند. اعمال تحریم‌های ثانویه توسط آمریکا به معنای قطع دسترسی تمامی بازیگران بین‌المللی به این حجم از نفت است. در پی این اقدام، قیمت نفت خام برنت بلافاصله از مرز ۶۶ دلار عبور کرد و شاهد رشدی بالای ۶ درصدی بودیم. تحلیلگران پیش‌بینی می‌کنند که در صورت مؤثر بودن تحریم‌ها، قیمت نفت به‌راحتی می‌تواند به سطح ۹۰ دلار برسد و با هر تنش اضافی، مرز ۱۰۰ دلار را نیز پشت سر بگذارد.

اما آیا این تحریم‌ها واقعاً به مسکو آسیب خواهند زد؟ داده‌ها نشان می‌دهند که روسیه تاکنون توانسته با تغییر مسیر صادرات به هند، چین و ترکیه، بخش عمده‌ای از خسارت را جبران کند. این کشور نفت خود را با تخفیف ۲۰ تا ۳۰ دلاری نسبت به قیمت جهانی می‌فروشد، اما هزینه‌های حمل‌ونقل و خدمات بانکی افزایش یافته، بهره‌وری این معاملات را کاهش داده است. مطالعات نشان می‌دهد تحریم‌های غرب در سال ۲۰۲۴ حدود ۰.۹ درصد از تولید ناخالص داخلی روسیه را کاهش داده است، رقمی که اگرچه قابل توجه است، اما بحران مالی محسوب نمی‌شود.

نکته کلیدی اینجاست: درآمد دولت روسیه از طریق مالیات بر تولید داخلی نفت تأمین می‌شود، نه صادرات. بنابراین، کاهش صادرات لزوماً به معنای فروپاشی بودجه نظامی نیست. در مقابل، افزایش قیمت جهانی نفت می‌تواند حتی به نفع مسکو تمام شود؛ یعنی با صادرات کمتر، درآمد بیشتری داشته باشد.

هرچند، هند به عنوان بزرگ‌ترین مشتری نفت روسیه، نشانه‌هایی از تمایل به همکاری با آمریکا داده و شرکت ریلاینس اعلام کرده واردات نفت روسیه را کاهش خواهد داد. این حرکت می‌تواند شکافی در شبکه نجات انرژی روسیه ایجاد کند.

همچنین، با نزدیک شدن به فصل زمستان و اوج مصرف گرمایش در اروپا، فشار بر قیمت‌ها تشدید می‌شود. تلاش اتحادیه اروپا برای تعیین سقف قیمت نفت روسیه اکنون با چالش جدی مواجه است. از سوی دیگر، آمریکا خود در معرض تلافی است: ۲۰ درصد اورانیوم خام خود را از روسیه وارد می‌کند. وابستگی خطرناکی در زمان تنش‌های ژئوپولیتیک.

در نهایت، موفقیت این تحریم‌ها به همبستگی بین‌المللی بستگی دارد. اگر اکثر کشورها از آن سرپیچی کنند، تأثیر آن محدود خواهد ماند. اما در صورت اجرای کامل، حذف ۴.۷ میلیون بشکه نفت از بازار جهانی محتمل است، رقمی که می‌تواند بازار را به بحران واقعی بکشاند.

به گزارش کیوسک‌خبر، در پس‌پرده تحریم‌های نفتی، بازی قدرت منطقه‌ای شکل گرفته که ممکن است نقشه ژئوپولیتیک خاورمیانه و آسیای مرکزی را دگرگون کند. کاهش دسترسی به نفت روسیه فرصتی طلایی برای عربستان، ایران و عراق فراهم کرده تا سهم بازار خود را در آسیا گسترش دهند. به‌ویژه ایران، با وجود تحریم‌های خود، از طریق مکانیسم‌های غیرمستقیم و همکاری با چین، شاهد افزایش ناشکوهی در صادرات نفت است. این تحولات می‌تواند تعادل قدرت در اوپک+ را به نفع بازیگران غرب آسیا تغییر دهد و فضایی برای دیپلماسی انرژی جدید باز کند — جایی که نفت نه تنها کالا، بلکه ابزاری استراتژیک برای بازسازی ائتلاف‌هاست.