به نقل از روابط عمومی بانک توسعه تعاون و به گزارش فرهنگ و اقتصاد؛ رویکرد تحولی وزارت تعاون در زنجیره ارزش کشاورزی استان سیستان و بلوچستان با تبیین نقش عملیاتی بانک توسعه تعاون.
وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی با اتخاذ راهبردی نوین در قالب طرح «اتصال» و مدل ملی «طاها»، مدیریت توسعه در سیستان و بلوچستان را از پارادایم «حمایت‌های معیشتی» به سمت «توانمندسازی ساختاری» تغییر داده است.
این وزارتخانه با ابلاغ نقشه راه شش‌گانه، «تغییر الگوی کشت» را شرط اصلی حمایت‌های خود قرار داده تا منابع دولتی صرفاً به سمت محصولات راهبردی نظیر حنا، انبه و گیاهان دارویی هدایت شوند.

وزارت تعاون با هدف‌گذاری بازگشت سالانه ۳۰۰ میلیارد تومان ارزش‌افزوده محصول حنا به چرخه اقتصادی کشاورزان «دلگان»، مأموریت اصلی خود را بر تشکیل «تعاونی‌های توسعه و عمران» و «تجمیع نظام خردمالکی» متمرکز کرده است.
این اقدام با هدف تقویت قدرت چانه‌زنی کشاورزان در برابر واسطه‌ها و تحقق برندسازی محصولات بومی صورت می‌گیرد.

نقش کلیدی و اجرایی بانک توسعه تعاون در تأمین مالی
بانک توسعه تعاون در مقام بازوی عملیاتی این طرح، با عبور از روش‌های سنتی پرداخت تسهیلات، نظام «تأمین مالی زنجیره‌ای» (SCF) را مستقر کرده است. این بانک با معرفی ابزار نوآورانه «برات الکترونیکی» تا سقف ۵۰۰ میلیون تومان، امکان تأمین نهاده‌های تولید را بدون نیاز به نقدینگی برای تعاونی‌ها فراهم آورده که این اقدام، ریسک انحراف منابع را به صفر نزدیک کرده است.
با تمرکز ۹۰ درصدی تسهیلات بر بنگاه‌های خرد و متوسط استان و هدایت اعتبارات به سمت «کشت قراردادی»، بانک توسعه تعاون به تضمین‌کننده پایداری مالی طرح «اتصال» بدل شده است؛ به گونه‌ای که سرمایه مورد نیاز از مرحله کاشت تا ایجاد صنایع تبدیلی (نظیر پالایشگاه حنا) به صورت هوشمند و مرحله‌ای تخصیص می‌یابد.

گذار از خام‌فروشی به توسعه صنعتی و مردم‌محور
گسترش مدل تأمین مالی زنجیره‌ای در بخش کشاورزی سیستان و بلوچستان، دریچه‌ای نو برای پایان دادن به دهه‌ها فقر ساختاری و معضل خام‌فروشی گشوده است.
در این میان، بانک توسعه تعاون با اتخاذ رویکردی فراتر از بانکداری کلاسیک، به عنوان پیشران «کشاورزی قراردادی» وارد میدان شده تا با یکپارچه‌سازی اعتبار در طول زنجیره «تولید تا بازار»، امنیت اقتصادی بهره‌برداران محلی را تضمین کرده و مسیر خلق ارزش‌افزوده پایدار در جنوب شرق کشور را هموار سازد.
بن‌بست فقر ساختاری و ضرورت تغییر پارادایم مالی
استان سیستان و بلوچستان علیرغم بهره‌مندی از ظرفیت‌های بی‌نظیر در تولید محصولات استراتژیک نظیر خرما، حنا، میوه‌های گرمسیری و گیاهان دارویی، سال‌هاست که در بند چالش‌های ریشه‌داری چون خرد بودن اراضی، کمبود نقدینگی و ناهماهنگی در حلقه‌های زنجیره تولید گرفتار مانده است.
مدل‌های سنتی اعطای تسهیلات به دلیل فقدان پیوند میان تولیدکننده و بازار، نه تنها باری از دوش کشاورزان بر نداشت، بلکه در بسیاری از موارد به افزایش بدهی‌های انباشته آنان منجر شد.
در چنین شرایطی، گذار از نگاه سنتی به مدل‌های نوین مالی، نه یک انتخاب، بلکه یک «ضرورت حیاتی» برای بقای اقتصاد کشاورزی منطقه محسوب می‌شود.

تأمین مالی زنجیره‌ای؛ فراتر از رویکردهای حمایتی مقطعی
تفاوت بنیادین مدل عملیاتی بانک توسعه تعاون با بانکداری کلاسیک، در «هدفمندی و هدایت جریان نقدینگی» نهفته است.
در این الگو، اعتبار به جای پرداخت پراکنده به حلقه‌های منفرد، به کل زنجیره ارزش تزریق می‌شود که دستاوردهای زیر را به همراه دارد:
امنیت در تأمین نهاده: کشاورز با اطمینان از تأمین به موقع نهاده‌های استاندارد، با فراغ بال وارد فرآیند کشت می‌شود.
تضمین بازار و ثبات قیمت:
با ایجاد پیوند ارگانیک میان تولیدکننده، واحدهای فرآوری و صادرکنندگان، دغدغه فروش و نوسانات کاذب قیمت از میان می‌رود.
نظارت دیجیتال و شفافیت: بهره‌گیری از سامانه‌های هوشمند مدیریت زنجیره، شفافیت مالی را جایگزین نظام‌های سنتی کرده و با ردیابی دقیق جریان نقدینگی، ریسک‌های اعتباری را به حداقل رسانده است.
پیشران محرومیت‌زدایی و توانمندسازی تعاونی‌ها
این نهاد مالی به عنوان یک بانک توسعه‌ای، مأموریت راهبردی خود را بر توانمندسازی تشکل‌های تعاونی متمرکز کرده است.
حضور هدفمند این بانک در پهنه سیستان و بلوچستان، نتایج ملموسی را رقم زده که حمایت ویژه از صنایع تبدیلی از جمله آن‌هاست. تمرکز بر فرآوری محصولاتی همچون حنا و خرما، سدی در برابر خروج فله‌ای ثروت از استان ایجاد کرده است.
همچنین، عملیاتی‌سازی ظرفیت‌های تبصره ۱۸ و هدایت منابع به سمت تولیدکنندگان واقعی، موجب تقویت توانمندی‌های بومی، ایجاد اشتغال پایدار و جلوگیری از مهاجرت نخبگان کشاورزی شده است.
پیامدهای اقتصادی و تحول در تراز بازرگانی منطقه
اجرای این الگو، پارادایم تولید را از وضعیت «معیشتی و سنتی» به سمت «تجاری و ارزش‌افزا» سوق داده است.
افزایش سهم تولیدکننده از قیمت نهایی محصول، کاهش چشمگیر ضایعات کشاورزی و ایجاد پیوند مستحکم میان بازارهای داخلی و مبادی صادراتی، مستقیماً بر بهبود معیشت و سفره کشاورزان اثرگذار بوده است.
تثبیت عدالت اقتصادی و الگوسازی ملی
عملکرد حرفه‌ای بانک توسعه تعاون نشان داد که برای تحول در مناطق کمتر برخوردار، تنها تزریق «بودجه» کافی نیست، بلکه «مدیریت هوشمند منابع» و «نگاه زنجیره‌محور» ضرورت دارد.
این بانک ثابت کرد که می‌توان از دل محدودیت‌ها، ارزش‌افزوده‌ای پایدار و اقتصادی مقاومتی خلق کرد.
تجربه موفق این استان، اکنون به عنوان یک «الگوی ملی» پیش روی سیاست‌گذاران قرار دارد تا سیستان و بلوچستان را به «قطب استراتژیک صنایع تبدیلی و بازرگانی جنوب شرق ایران» تبدیل کند.