به گزارش کیوسک‌خبر به نقل از اقتصاد سرآمد آنلاین، بحران انرژی گاز در ایران به یکی از چالش‌های اساسی اقتصادی کشور تبدیل شده است. این بحران که نتیجه عواملی نظیر زیرساخت‌های ناکافی، تحریم‌های اقتصادی و افزایش تقاضا است، تأثیرات گسترده‌ای بر صنایع مختلف، به‌ویژه صنعت فولاد دارد. در این یادداشت به بررسی دلایل و پیامدهای بحران انرژی گاز و راهکارهای مقابله با آن پرداخته می‌شود.

دلایل بحران انرژی گاز

زیرساخت‌های ناکافی: عدم سرمایه‌گذاری کافی در زیرساخت‌های انرژی در سال‌های گذشته، توانایی کشور در تأمین گاز مورد نیاز را کاهش داده است. شبکه‌های انتقال و توزیع گاز در بسیاری از مناطق کشور قدیمی و ناکارآمد هستند که منجر به هدررفت زیاد انرژی می‌شود.

تحریم‌های اقتصادی: تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران، دسترسی به فناوری‌های پیشرفته و منابع مالی برای توسعه و نوسازی زیرساخت‌های انرژی را محدود کرده است. این محدودیت‌ها توانایی کشور در افزایش تولید و بهره‌وری انرژی را کاهش داده‌اند.

افزایش تقاضا: رشد جمعیت و توسعه سریع صنایع مختلف مانند پتروشیمی، سیمان و فولاد باعث افزایش تقاضا برای گاز طبیعی شده است. این افزایش تقاضا، فشار بیشتری بر شبکه توزیع گاز وارد کرده و توانایی تأمین گاز به‌ویژه در فصل زمستان را کاهش داده است.

تأثیر بحران بر صنعت فولاد

کاهش تولید: کاهش دسترسی به گاز طبیعی، واحدهای تولید فولاد را با مشکلات جدی مواجه کرده است. بسیاری از واحدها مجبور به کاهش تولید یا حتی تعطیلی شده‌اند که این امر تأثیر مستقیم بر تولید کلی فولاد کشور دارد.

افزایش هزینه‌ها: محدودیت‌های گاز و برق نه تنها تولید فولاد را کاهش داده بلکه هزینه‌های تولید را نیز افزایش داده است. با افزایش هزینه‌های انرژی، قیمت نهایی محصولات فولادی نیز افزایش یافته است که این امر بر قیمت کل زنجیره ارزش صنعت فولاد تأثیرگذار است.

کاهش صادرات: کاهش تولید فولاد و افزایش هزینه‌های تولید، توانایی ایران در رقابت با سایر تولیدکنندگان بزرگ جهانی را کاهش داده است. این امر منجر به کاهش صادرات فولاد و در نتیجه کاهش درآمدهای ارزی کشور شده است.

چالش‌های پیش‌رو

افزایش تقاضا در فصل زمستان: با نزدیک شدن به فصل زمستان و اوج مصرف گاز، پیش‌بینی می‌شود که محدودیت‌های گاز و برق تشدید شود. این شرایط می‌تواند تولید فولاد را به‌ویژه در ماه‌های سرد سال کاهش دهد.

عدم خودکفایی در تأمین انرژی: با وجود تلاش‌های صنعت فولاد برای تولید برق مصرفی خود، همچنان شاهد اعمال محدودیت‌های برق هستیم. این محدودیت‌ها می‌تواند باعث توقف تولید و افزایش هزینه‌های تولید شود.

عدم تنوع منابع انرژی: وابستگی به گاز طبیعی به عنوان منبع اصلی انرژی، صنعت فولاد را در برابر نوسانات عرضه و قیمت گاز آسیب‌پذیر کرده است. نبود تنوع در منابع انرژی، توانایی صنعت برای مقابله با بحران‌های انرژی را کاهش داده است.

مشکلات مدیریتی و سیاست‌گذاری: عدم تدوین و اجرای سیاست‌های مؤثر در زمینه بهره‌وری انرژی و مدیریت منابع، از جمله چالش‌های اساسی پیش‌روی صنعت فولاد است. عدم هماهنگی بین نهادهای دولتی و خصوصی نیز می‌تواند تأثیرات منفی بر تأمین انرژی داشته باشد.

راهکارهای مقابله با بحران

سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های انرژی: توسعه و نوسازی زیرساخت‌های انتقال و توزیع گاز، اولین گام برای مقابله با این بحران است. سرمایه‌گذاری در پروژه‌های بهره‌وری انرژی و استفاده از تکنولوژی‌های نوین می‌تواند تأثیر زیادی در بهبود وضعیت داشته باشد.

تنوع‌بخشی به منابع انرژی: کاهش وابستگی به گاز طبیعی از طریق توسعه استفاده از منابع انرژی تجدیدپذیر مانند انرژی خورشیدی و بادی، می‌تواند به کاهش فشار بر شبکه گاز کمک کند.

بهینه‌سازی مصرف انرژی: استفاده از فناوری‌های پیشرفته و بهینه‌سازی فرآیندهای تولید می‌تواند مصرف انرژی را در صنایع مختلف به‌ویژه صنعت فولاد کاهش دهد.

تقویت همکاری‌های بین‌المللی: جذب سرمایه‌گذاری‌های خارجی و برقراری همکاری‌های بین‌المللی می‌تواند به توسعه و نوسازی زیرساخت‌های انرژی و افزایش بهره‌وری کمک کند.

اصلاح سیاست‌های انرژی: اصلاح قیمت‌گذاری انرژی و تدوین سیاست‌های حمایتی مناسب برای صنعت فولاد، می‌تواند به تعادل عرضه و تقاضای انرژی کمک کند.

نتیجه‌گیری

بحران انرژی گاز نه‌تنها تهدیدی برای صنعت فولاد بلکه زنگ خطری برای کل اقتصاد ایران است. این بحران نیازمند توجه جدی و هماهنگی بین دولت، بخش خصوصی و نهادهای مرتبط است. رفع موانع و تأمین پایدار انرژی می‌تواند به حفظ و رشد صنایع استراتژیک کشور کمک کند و آینده‌ای پایدارتر را برای اقتصاد ایران به ارمغان آورد.

به قلم: هلیا کهتری