در حاشیه نمایشگاه بین‌المللی ایران اکسپو ۲۰۲۵، مدیرعامل شرکت توسعه معادن و فلزات (ومعادن) از دستیابی به دانش تفکیک ۱۷ عنصر نادر خاکی خبر داد و آمادگی کشور برای سرمایه‌گذاری گسترده در تولید صنعتی این مواد راهبردی را اعلام کرد. این اقدام، همراه با سرمایه‌گذاری ۴۸۰ میلیون یورویی در پروژه‌های مس و توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر، زمینه‌ساز تحولی بنیادین در صنایع معدنی و فناوری‌های نوین کشور قلمداد می‌شود.

به گزارش کیوسک‌خبر، در چارچوب هفتمین نمایشگاه توانمندی‌های صادراتی ایران (ایران اکسپو ۲۰۲۵)، دکتر اردشیر سعدمحمدی، مدیرعامل شرکت توسعه معادن و فلزات، از دستیابی به دانش تفکیک ۱۷ عنصر نادر خاکی خبر داد و آمادگی کشور برای سرمایه‌گذاری در تولید این عناصر را اعلام کرد. این اقدام، که نتیجه پروژه پایلوت موفقیت‌آمیزی است، می‌تواند ایران را به یکی از تولیدکنندگان مستقل این مواد راهبردی در جهان تبدیل کند. عناصر نادر خاکی از جمله مواد کلیدی در صنایع هایتک، انرژی‌های پاک، و فناوری‌های نظامی محسوب می‌شوند که تقاضای جهانی آنها به دلیل نقش حیاتی‌شان در سیستم‌های پیشرفته در حال افزایش است.

سرمایه‌گذاری در پروژه‌های معدنی و فولاد

سعدمحمدی با اشاره به پیشرفت پروژه‌های معدنی و فولادی تحت پوشش شرکت، اظهار داشت: پروژه آهن اسفنجی اردبیل با ۶۳٪ پیشرفت فیزیکی در مراحل نهایی قرار دارد. تجهیزات خارجی این طرح وارد سایت شده و نصب آنها از دو هفته آینده آغاز می‌شود. همچنین پروژه آهن اسفنجی بیجار در استان کردستان با ۵۱٪ پیشرفت فیزیکی نیز در حال گذر از مرحله کلیدی است.

در بخش مس، پروژه ملی جانجا به عنوان یکی از بزرگ‌ترین طرح‌های معدنی کشور، تاکنون ۲۱٪ پیشرفت داشته است. در این پروژه، بیش از ۱۳ میلیون تن باطله جابه‌جا شده و طراحی‌های معدنی و پیت بهینه انجام شده است. کارخانه ۱۳۰ هزار تنی کنسانتره مس در حال ساخت است، در حالی که کارخانه ۳ هزار تنی کاتد لیچ نیز در مرحله سرمایه‌گذاری قرار دارد. سعدمحمدی مجموع سرمایه‌گذاری در پروژه جانجا را ۴۸۰ میلیون یورو اعلام کرد و گفت: سهم شرکت ومعادن از پروژه‌های معدنی و صنعتی کشور معادل سه و نیم میلیارد دلار است.

توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر و زیرساخت‌ها

در حوزه انرژی، شرکت ومعادن با توسعه نیروگاه‌های حرارتی و خورشیدی گام‌های بزرگی برداشته است. نیروگاه شهید باکری سمنان با ظرفیت ۳۶۰ مگاوات، در ۱۱ ماه احداث شد و اکنون برق آن به واحدهای صنعتی متصل شده است. همچنین طرح توسعه نیروگاه بخار با افزودن ۳۶۰ مگاوات دیگر در دست اجراست. در بخش انرژی‌های تجدیدپذیر، ۱۰ نیروگاه خورشیدی در سمنان راه‌اندازی شده و ۱۵ طرح جدید در دست ساخت است. پروژه ۹۰ مگاواتی خورشیدی در کرمانشاه نیز یکی از مهم‌ترین طرح‌های منطقه محسوب می‌شود.

مدیرعامل ومعادن با تأکید بر ضرورت توسعه زیرساخت‌ها، گفت: زیرساخت‌های حمل‌ونقل، گاز، آب و برق پایه جذب سرمایه‌گذاری هستند. به‌ویژه در حوزه برق، توسعه زیرساخت‌های یوتیلیتی می‌تواند موتور محرکه توسعه صنایع دیگر باشد.

چالش‌های زغال‌سنگ و کک

در بخش فولاد، سعدمحمدی به چالش‌های تأمین کک اشاره کرد و گفت: ظرفیت اسمی تولید کک در ایران ۳.۶ میلیون تن است، اما برای تولید واقعی، نیاز به ۵.۲ میلیون تن کنسانتره زغال‌سنگ داریم. در حال حاضر تولید تنها ۱.۷ میلیون تن است. با توجه به ذخایر ۱۱ میلیارد تنی زغال‌سنگ در کشور، برنامه‌ریزی برای افزایش استخراج ضروری است. وی افزود: با تکنولوژی فعلی، هر تن فولاد ۷۰۰ کیلوگرم کک نیاز دارد. با ظرفیت کوره‌های بلند ۵ میلیون تنی، نیاز به ۳.۵ تا ۴ میلیون تن کک وجود دارد که با ظرفیت فعلی قابل تأمین نیست.

اهمیت لجستیک و صادرات

سعدمحمدی همچنین به ضرورت سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های لجستیکی اشاره کرد و گفت: ویژگی‌هایی مانند رطوبت، دمای مواد، و نحوه بارگیری در صادرات مواد معدنی اهمیت بالایی دارند. برنامه‌ریزی‌های تخصصی برای تفکیک و حمل بهینه محصولات معدنی برای شرکت‌های بزرگی مانند چادرملو، گل‌گهر، و فولاد مبارکه در حال انجام است. این اقدامات هدفمند به ارتقای بهره‌وری و کاهش هزینه‌های صادرات کمک می‌کند.

گوگرد و ارزش افزوده در صنایع مس

در بخش مس، مدیرعامل ومعادن به مدیریت گوگرد در خطوط تولید اشاره کرد و گفت: کارخانه‌های اسید سولفوریک در خاتون‌آباد و سرچشمه راه‌اندازی شده‌اند. گاز خروجی کوره‌های ذوب مس به این واحدها منتقل شده و تبدیل به اسید سولفوریک می‌شود. در گام بعدی، تبدیل اسید سولفوریک به اسید فسفریک و تولید کودهای فسفاته نظیر TSP و SSP می‌تواند ارزش افزوده را چندبرابر کند. این فرآیند نه تنها از واردات کودهای شیمیایی جلوگیری می‌کند، بلکه به اقتصاد کشور نیز کمک می‌کند.

چشم‌انداز آینده و فرصت‌های سرمایه‌گذاری

سعدمحمدی با تأکید بر اینکه ایران یک کشور بکر برای سرمایه‌گذاری است، گفت: فرصت‌های فراوانی در حوزه‌های معدن، انرژی، و فناوری‌های نوین برای سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی وجود دارد. باز شدن فضای جذب سرمایه‌گذاری خارجی می‌تواند تحولی بنیادین در صنعت و معدن کشور ایجاد کند. وی همچنین به نقش مس در آینده صنعت اشاره کرد و گفت: پیش‌بینی‌ها حاکی از افزایش ۵ میلیون تنی تقاضای جهانی برای مس در دهه آینده است. ایران باید با سرمایه‌گذاری هوشمندانه، سهمی از این بازار جهانی به دست آورد.

اعلام دستیابی به دانش تفکیک عناصر نادر خاکی و سرمایه‌گذاری گسترده در پروژه‌های معدنی و انرژی‌های تجدیدپذیر، نشان‌دهنده چشم‌انداز استراتژیک ایران در تحول صنعتی است. با توجه به ظرفیت‌های منحصر به فرد کشور در بخش معدن و انرژی، همکاری بخش‌های مختلف و برنامه‌ریزی دقیق می‌تواند زمینه‌ساز توسعه پایدار و افزایش رقابت‌پذیری ایران در بازار جهانی شود.