در ماه‌های اخیر، نوسانات بی‌ثبات‌کننده نرخ ارز و سایر شاخص‌های اقتصادی بار دیگر نشان داده که اقتصاد ایران به شکل نگران‌کننده‌ای به تحولات سیاسی و اخبار مذاکرات بین‌المللی گره خورده است. هرگونه شایعه یا خبر مثبت و منفی درباره گفت‌وگوهای دیپلماتیک، بلافاصله در قیمت دلار، طلا و شاخص بورس منعکس می‌شود و این موضوع نه‌تنها تصمیم‌گیری فعالان اقتصادی را مختل کرده، بلکه برنامه‌ریزی بلندمدت را نیز با چالش مواجه ساخته است.

به گزارش کیوسک‌خبر، اقتصاد ایران طی چهار دهه گذشته همواره تحت تأثیر روابط پرتنش با غرب قرار داشته است. این وابستگی به‌ویژه پس از توافق هسته‌ای برجام و خروج یک‌جانبه آمریکا از آن تشدید شد. تجربه سال‌های اخیر نشان می‌دهد که کوچک‌ترین اخبار مربوط به مذاکرات، بلافاصله بر بازارهای مالی اثر گذاشته است.

برای نمونه، پس از امضای برجام شاهد کاهش نرخ ارز و رشد بورس بودیم، اما با خروج آمریکا از توافق، بازارها به سرعت واکنش نشان دادند و نرخ ارز به‌صورت بی‌سابقه‌ای افزایش یافت. این الگو در دولت فعلی نیز تکرار شده است؛ به‌گونه‌ای که هر خبری درباره مذاکرات وین یا تبادل پیام‌های دیپلماتیک، منجر به نوسانات شدید در بازار شده است.

وابستگی اقتصاد به اخبار مذاکرات، تبعات گسترده‌ای دارد که از جمله می‌توان به توقف سرمایه‌گذاری‌های مولد و رکود تولید اشاره کرد. بسیاری از سرمایه‌گذاران و تولیدکنندگان ترجیح می‌دهند تا زمان روشن‌شدن نتیجه مذاکرات، از تصمیم‌گیری‌های کلان خودداری کنند. این موضوع به کاهش تولید و از دست رفتن فرصت‌های توسعه منجر می‌شود.

از سوی دیگر، این وضعیت باعث رشد فعالیت‌های سوداگرانه و دلالی شده است. در شرایط بی‌ثباتی، بخش قابل‌توجهی از نقدینگی به جای ورود به بخش‌های مولد، به سمت بازارهای غیرمولد مانند ارز، طلا و مسکن هدایت می‌شود. این روند نه‌تنها به اقتصاد کشور آسیب می‌زند، بلکه موجب افزایش شکاف طبقاتی نیز می‌شود.

برای کاهش این وابستگی، نیازمند اجرای راهکارهای اساسی هستیم. تنوع‌بخشی به درآمدهای دولت و کاهش وابستگی به نفت گام نخست است. توسعه پایدار صادرات غیرنفتی و تقویت مالیات‌ستانی می‌تواند به این هدف کمک کند.

شفاف‌سازی سیاست‌های اقتصادی و ایجاد ثبات در بازار ارز نیز از دیگر راهکارهای مؤثر است. تعیین تکلیف نظام ارزی و جلوگیری از نوسانات بی‌رویه می‌تواند فضای کسب‌وکار را بهبود بخشد.

تقویت تولید داخلی و حمایت از بخش خصوصی واقعی نیز می‌تواند اقتصاد را از این چرخه ناپایدار خارج کند. کاهش موانع تولید، تسهیل روابط بانکی و حمایت از صنایع دانش‌بنیان از جمله این اقدامات است.

به گزارش کیوسک‌خبر، اقتصاد ایران نیازمند عبور از این وضعیت شرطی‌شدن به تحولات سیاسی است. تجربه نشان داده که اتکای صرف به مذاکرات بین‌المللی نمی‌تواند راه‌حل پایدار باشد. آنچه می‌تواند اقتصاد کشور را نجات دهد، اجرای اصلاحات ساختاری، کاهش وابستگی به درآمدهای نفتی و تقویت تولید داخلی است. تنها در این صورت است که می‌توان امید داشت اقتصاد ایران از این چرخه نوسانات خارج شود و به سمت ثبات و رشد پایدار حرکت کند.