فعال‌سازی مجدد مکانیسم بازگشت خودکار تحریم‌ها در حالی مطرح شده که ایران سال‌هاست زیر فشار گسترده محدودیت‌های بین‌المللی قرار دارد. این اقدام، بیش از آنکه منجر به محدودیت‌های جدید اقتصادی شود، واکنش‌های روانی در بازارهای داخلی داشته و نوسانات موقتی ایجاد می‌کند. با این حال، شواهد نشان می‌دهد اقتصاد ملی نه تنها ظرفیت مقابله با چنین فضاهای تنش‌زا را دارد، بلکه با استراتژی‌های پایدار مانند تقویت ذخایر طلا، در حال ساختاردهی مجدد به سمت استقلال بیشتر از سیستم مالی غربی است.

به گزارش کیوسک‌خبر، در پی ادعاهای مربوط به فعال‌سازی مجدد مکانیسم «اسنپ‌بک» یا بازگشت خودکار تحریم‌های شورای امنیت سازمان ملل، فضایی هیجانی در برخی بخش‌های بازارهای مالی ایران شکل گرفت. با این حال، تحلیل‌های اقتصادی حاکی از آن است که این اقدام عمدتاً فاقد تأثیر عملیاتی واقعی است و بیشتر جنبه نمادین و روانی دارد. ایران طی سال‌های اخیر تحت تأثیر سنگین‌ترین تحریم‌های یکجانبه کشورهای غربی، به‌ویژه آمریکا، قرار داشته و اکثر محدودیت‌های مؤثر از جمله دسترسی به سیستم بانکی بین‌المللی و صادرات نفت، مستقل از این مکانیسم اعمال شده‌اند. بنابراین، بازگشت قطعنامه‌های قدیمی شورای امنیت، در عمل تغییر چندانی در وضعیت فعلی ایجاد نمی‌کند.

اما تأثیر اصلی اسنپ‌بک در حوزه روانی و انتظارات بازار است. انتشار اخبار مرتبط، بدون توجه به ماهیت واقعی آن، می‌تواند باعث افزایش موقت تقاضا برای ارز و طلا شود. این پدیده، عمدتاً ناشی از تلاطم ذهنی معامله‌گران و شهروندان است که تحت تأثیر تیترهای تحریک‌آمیز و اطلاع‌رسانی‌های اغراق‌آمیز قرار می‌گیرند. در روزهای اخیر، مشاهده شد که نرخ ارز در بازار غیررسمی با افزایش موقتی همراه بود، اما این حرکت بیشتر ناشی از رفتارهای هیجانی و سودجویانه بود تا وجود تقاضای واقعی و پایدار.

در واقع، تعادل بازار ارز در ایران به‌طور فزاینده‌ای مستقل از نوسانات سیاسی خارجی شکل گرفته است. ذخایر ارزی و طلای بانک مرکزی در سال‌های گذشته به‌صورت چشمگیری افزایش یافته و این موضوع به عنوان ضربه‌گیری قوی در مقابل شوک‌های احتمالی عمل می‌کند. توجه به طلا به‌عنوان یک ابزار ذخیره ارزش، نه تنها در ایران، بلکه در سطح جهانی در حال گسترش است. کشورهای متعددی به دلیل تنش‌های ژئوپولیتیک و نااطمینانی در سیستم مالی بین‌المللی، به سمت افزایش ذخایر طلا حرکت کرده‌اند. ایران نیز با افزایش بیش از ۱۰۰ تنی ذخایر طلای خود، گامی بلند در جهت ایجاد پشتوانه مالی مستقل برداشته است.

همزمان، کاهش ارزش دلار در بازارهای جهانی به عنوان یک عامل مثبت، برای ایران فرصتی است تا از طریق تقویت طلا به عنوان جایگزین، امنیت مالی بیشتری کسب کند. این رویکرد نه تنها از وابستگی به ارزهای خارجی کاسته، بلکه به تثبیت ارزش پول ملی کمک می‌کند. بانک مرکزی در دوره اخیر با مدیریت هوشمندانه، نقش بازارسازی مؤثری در بازارهای ارز و طلا ایفا کرده و از ایجاد نوسانات شدید جلوگیری نموده است.

در این میان، لزوم کنترل فضای رسانه‌ای و جلوگیری از اغتشاش‌های اطلاعاتی بیش از پیش آشکار شده است. برخی کانال‌های غیررسمی و منابع ضدایرانی با انتشار اخبار نادرست و تحمیل نرخ‌های غیرواقعی، سعی در ایجاد تلاطم دارند. این رفتارها بیشتر به نفع سوداگران بازار است که از نوسانات کوتاه‌مدت بهره می‌برند، نه به نفع عموم مردم. بنابراین، آگاهی عمومی و شفافیت در اطلاع‌رسانی، از ابزارهای کلیدی در مقابله با چنین تلاطم‌هایی است.

تحلیل‌ها نشان می‌دهد که پس از گذشت چند هفته و فروکش کردن جو هیجانی، نرخ ارز و طلا تمایل به بازگشت به سطوح تعادلی خود دارند. این روند، نشان‌دهنده مقاومت ذاتی اقتصاد ملی در برابر تهدیدهای خارجی است. همچنین، عدم اجماع بین اعضای دائمی شورای امنیت، به‌ویژه مخالفت‌های روسیه و چین با استفاده سیاسی از این مکانیسم، اعتبار بین‌المللی آن را زیر سؤال برده و تأثیر عملی آن را محدود کرده است.

در مجموع، اسنپ‌بک بیشتر شبیه یک “تهدید بی‌عمل” است که بیش از آنچه فشار اقتصادی واقعی وارد کند، به دنبال ایجاد ترس و تردید است. اما اقتصاد ایران با تکیه بر ذخایر استراتژیک، مدیریت دقیق بانک مرکزی و کاهش وابستگی به سیستم‌های مالی غربی، در مسیر تحکیم استقلال اقتصادی قرار دارد. این شرایط، فرصتی است تا نه تنها از بحران‌های روانی عبور کرد، بلکه با برنامه‌ریزی بلندمدت، به ساختاری مقاوم و خودکفا دست یافت.