هتلینگ در سند راهبردی تأمین اجتماعی

معاون تأمین‌ خدمات درمانی اداره‌کل درمان مستقیم سازمان تأمین‌اجتماعی در گفت‌وگو با آتیه‌نو، طرح ارتقای هتلینگ بیمارستانی را به عنوان بزرگ‌ترین برنامه عملیاتی حوزه درمان تأمین‌اجتماعی برشمرد که در راستای سیاست‌های کلی سلامت ابلاغی از سوی مقام معظم رهبری، سیاست‌های کلان سازمان تأمین اجتماعی، تکریم ارباب‌رجوع و حفظ شان بیمه‌شدگان آغاز شد.

دکترسیدمجید صادقی‌راد افزود: «معاونت درمان سازمان خود را مکلف می‌داند برنامه‌های این حوزه را به شکلی پایه‌ریزی کند که ضمن افزایش میزان دسترسی بیمه‌شدگان به خدمات درمانی، کیفیت نیز به طور مستمر ارتقا یافته و حداکثر رضایتمندی را ایجاد کند.»
وی با اشاره به اجرای طرح ارتقای هتلینگ بیمارستان‌های تأمین‌اجتماعی در سال ۹۴ اظهار کرد: «کلیات این طرح برگرفته از طرح تحول سلامت بود. برای اجرای این طرح در سازمان، نیازمند بررسی و ارزیابی وضعیت موجود مراکز بودیم؛ اما خوشبختانه سازمان در سنوات گذشته بر اساس نظرسنجی از مردم در حوزه درمان، اطلاعات جامعی را گردآوری کرده بود که فتح بابی بود برای اجرای طرح ارتقای هتلینگ.»
دکترصادقی‌راد گفت: «بر اساس این آسیب‌شناسی، اجرای طرح هتلینگ بیمارستان‌ها بر اساس مدل «برایسون» (مدل مدیریت برنامه‌ریزی استراتژیک) پایه‌ریزی و در سند راهبردی سازمان نیز این طرح در لایه‌ برنامه‌های عملیاتی گنجانده شد.»
او با اعلام اینکه ارتقای هتلینگ بیمارستانی در چهار محور تأسیسات ساختمان، تجهیزات و امکانات، محور رفاهی و محور بهداشت، انجام شد، در تشریح روند اجرای طرح، تصریح کرد: «برای اجرای این طرح، ستاد اجرایی ارتقای هتلینگ در سازمان تشکیل و نمایندگانی به عنوان مسئول کمیته‌های تأسیسات و ساختمان، تجهیزات و امکانات، رفاهی و بهداشت انتخاب شدند.» معاون تأمین‌ خدمات درمانی اداره‌کل درمان مستقیم سازمان تأمین‌اجتماعی افزود: «برای بررسی دقیق اجرای طرح هتلینگ، ۹۵ بازدید کشوری از سوی کارشناسان انجام و وضعیت موجود بیمارستان‌ها ارزیابی شد. به دنبال آن، کارنامه عملکردی هر استان منطبق بر برنامه‌های ارائه شده از سوی مدیران درمان مشخص شد. در این کارنامه، ویژگی‌ هر مرکز درمانی که در چه وضعیتی قرار دارد و نیازمند انجام چه اقداماتی برای ارتقای هتلینگ بیمارستانی است، معلوم شد.»
صادقی‌راد گفت: «برای اجرای بهینه طرح، تفاهم‌نامه‌ای بین سازمان و مدیران درمان برای ۷۰ بیمارستان تأمین‌اجتماعی منعقد و جزئیات اجرا و اعتبار لازم درنظر گرفته شد. پس از جمع‌بندی به دلیل بار مالی قابل ملاحظه طرح، موارد برای تأیید به هیأت امنای سازمان و هیأت مدیره سازمان ارسال و پس از وفاق اعضا، بزرگ‌ترین برنامه عملیاتی حوزه درمان کلید خورد.»

بودجه ۲۰۵ میلیارد تومانی

وی با اعلام اینکه بودجه اجرای طرح ارتقای هتلینگ ۲۰۵ میلیارد تومان برآورد شده بود، اظهار کرد: «بودجه‌ریزی برای اجرای یک طرح بسیار مهم است. اجرای این طرح به صورت سه ماهه ارزیابی ‌شد و بر اساس آن، اسناد مالی صادر و پرداخت بر اساس هزینه‌کرد اتفاق می‌افتاد که این اقدام در دبیرخانه ستاد اجرایی به عنوان یک برنامه جامع به وقوع پیوست.» صادقی‌راد ادامه داد: «از این‌رو، برنامه هتلینگ به سرعت توانست جایگاه خود را باز کند؛ به طوری که هیأت امنا، کارفرمایان، بیمه‌شدگان و بازنشستگان مدافع طرح ارتقای هتلینگ شدند. همچنین بر اساس تحقیقات موسسه عالی پژوهش در سال ۹۵، میزان رضایتمندی از این طرح در میان کارکنان و بیماران درحد عالی و بیش از ۷۵ درصد توصیف شد. همچنین در شش ماه اول امسال، میزان این رضایت به بیش از ۹۲ درصد رسید.» معاون تأمین‌ خدمات درمانی اداره‌کل درمان مستقیم سازمان تأمین‌اجتماعی، درصد پیشرفت طرح مذکور را در محورهای چهارگانه از زمان شروع طرح حدود ۷۳ درصد برشمرد و گفت:‌ «با توجه به افزایش چشمگیر قیمت‌ها در سال جاری و نوسان قیمت بازار، لزوم توجه ویژه وافزایش اعتبارات مربوطه جهت اجرای مطلوب طرح ارتقای هتلینگ و طرح‌های نیمه تمام ضروری است.»

انتشار ۲ کتاب در زمینه ارتقای هتلینگ

دکتر صادقی‌راد با بیان اینکه در راستای اقدامات وسیع صورت گرفته در محورهای چهارگانه، این برنامه دو دستاورد بسیار مهم داشته، اظهار کرد: «دستاورد نخست، انتشار نخستین کتاب راهنمای ارتقای هتلینگ مراکز درمانی در کشور است که با ارائه استانداردهای مربوطه نقشه راه واحدی را در مقوله تجهیز، خرید کالا، بهبود و کیفیت ساختمان و تأسیسات ایجاد کرده است. این اقدام همچنین سبب ارتقای چشمگیر در فرایندهای مراکز درمانی شده است. دستاورد دوم نیز تدوین کتاب راهنمای حفظ و نگهداشت هتلینگ بیمارستانی است.» او افزود: «این کتاب‌ها در کنگره بین‌المللی تجهیزات پزشکی از سوی معاون وزیر بهداشت، تقدیر و به عنوان طرح موفق کشوری معرفی و وزارت بهداشت به دلیل ارزش محتوایی کتاب‌ها متقاضی استفاده از آن در مراکز درمانی شد.»

معیار اختصاص بودجه هتلینگ
وی اختصاص بودجه برای مراکز درمانی را بر مبنای ریزفعالیت‌های هر برنامه عملیاتی برشمرد و افزود: «هر مرکز درمانی بر اساس کارنامه‌ای که ارائه کرده بود، برای مثال چنانچه نیاز به نصب چیلر داشت، دارای برنامه عملیاتی بود و به ازای هر فعالیت قیمت تجهیزات مورد نیاز بر اساس قیمت عادله همان کالا در بازار ارزیابی شده و به مرکز اختصاص می‌یافت.» او گفت: «طی سالیان گذشته بر اساس تورم و تغییر نرخ ارز، تفاهم‌نامه مدیران استان با سازمان به‌روزرسانی شده و بودجه بر اساس قیمت عادله بازار ارزیابی و محاسبه می‌شد.»

چالش‌های کنونی ارتقای هتلینگ
معاون تأمین‌ خدمات درمانی اداره‌کل درمان مستقیم سازمان تأمین‌اجتماعی، یکی از مسائل ادامه طرح ارتقای هتلینگ را در افزایش سرسام‌آور تجهیزات پزشکی برشمرد و افزود: «امروزه به دلیل نوسانات نرخ ارز، تورم و تغییر قیمت‌‌ها، بودجه پیش‌بینی شده برای اجرای کامل طرح پاسخگو نیست. برای مثال یک دستگاه تجهیزات پزشکی اگر ۵۰۰ میلیون تومان قیمت داشت، امروز تا ۵ یا ۶ میلیارد تومان افزایش قیمت داشته است.» وی اظهار کرد: «به طور حتم پشت هر برنامه کارشناسی شده، فکر و علم نهفته است و در برنامه ارتقای هتلینگ نیز این فکر از بدنه سازمان استخراج شد که اگر نوسانات نرخ ارز رخ نمی‌داد، می‌توانست نتایج بهتری برای سازمان به دنبال داشته باشد.»

اقدامات انجام شده در ۴ محور هتلینگ
وی در تشریح اقدامات انجام شده ارتقای هتلینگ در چهار محور اظهار کرد: «در محور تأسیسات ساختمان اقداماتی مانند خرید چیلر بیمارستان، بهبود سیستم گرمایش، سرمایش، رنگ‌آمیزی، سیستم برق، تعمیرات اساسی لابی، بخش‌ها و اورژانس بیمارستان انجام شد.  در محور بهداشت نیز اقداماتی مانند اطفای حریق، ارتقای مسائل بهداشتی به ویژه سرویس‌های بهداشتی انجام شد. همچنین در محور رفاهی نیز توجه به تغذیه، ریل‌های غذا، لباس کارکنان، ملحفه، بوفه و… رخ داد. در محور تجهیزات پزشکی نیز تجهیزاتی مانند تخت، کنسول، تشک،  پله تخت و… خریداری شد.»
دکتر صادقی‌راد تصریح کرد: «به‌ هر حال می‌توان گفت برنامه هتلینگ سازمان از طرح‌های موفقی به شمار می‌رود که در ۷۰ مرکز بیمارستانی با هزار ساعت نیروی کار کارشناسی و با حمایت مدیران ارشد سازمان به اجرا درآمد.»

ارتقای هتلینگ، طرح ملی سازمان
دکترصادقی‌راد، طرح ارتقای هتلینگ را به عنوان طرح ملی سازمان تأمین‌اجتماعی برشمرد و گفت: «این طرح برگرفته از تمامی لایه‌های سازمان است که با مشارکت موثر همکاران انجام شد. می‌توان گفت، با توجه به نگاه کل‌نگری طرح، یک ائتلاف در سازمان اتفاق افتاد و لایه‌های عمودی سازمان در ستاد اجرایی به مدل افقی تبدیل شد تا بهره‌مندی بهینه از منابع انسانی و امکانات مالی سازمان ایجاد شود.»
وی در تشریح مدل افقی اجرای طرح، ادامه داد: «پیش از این در سازمان در فصول بودجه سالیانه به مراکز درمانی هزینه وسایل و تجهیزات مورد نیاز مانند تخت و لوازم، هزینه پرداخت می‌شد؛ اما اتفاقی که در طرح هتلینگ روی داد، مدیریت هزینه‌ها و تجمیع خدمات
بود.
برای مثال اگر پیش از این به یک مرکز درمانی هزینه کفپوش اختصاص می‌یافت و سال بعد هزینه مرمت سقف داده می‌شد، در این طرح، هزینه مرمت یکجا تخصیص یافت و به این ترتیب، رفع همپوشانی‌ها اتفاق افتاد و جلوی دوباره‌کاری‌ها نیز گرفته شد. بنابراین بودجه جاری در حوزه عملیاتی قرار گرفت که توسط معاونت درمان راهبرد و رصد می‌شود.»
معاون تأمین‌ خدمات درمانی اداره‌کل درمان مستقیم سازمان تأمین‌اجتماعی با تأکید بر اینکه اجرای طرح هتلینگ بیمارستانی احترام به شأن بیمه‌شدگان است، تصریح کرد: «ارائه خدمات مناسب به بیمه‌شدگان از ملحفه گرفته تا تجهیزات و امکانات پزشکی، در راستای تکریم آن‌ها بوده و نه‌تنها منجر به عزت مخاطبان تأمین‌اجتماعی می‌شود، بلکه در حفظ شأن آن‌ها نیز موثر است؛‌ زیرا در بسیاری از موارد خانواده‌های بیمه‌شده‌‌ها برای ملاقات با بیماران نزد آن‌ها می‌روند و مشاهده نحوه رسیدگی به بیماران و تجهیزات و امکانات آن‌ها، می‌تواند نگاه مثبتی به دنبال داشته باشد.»
دکترصادقی‌راد افزود: «با اجرای طرح هتلینگ، جذابیت مراکز درمانی در سطح استان‌ها در حد بخش‌های خصوصی درآمده است و می‌تواند در آن جایگاه مقایسه شود. البته این مقایسه از نظر عملکرد ریالی نیست بلکه به لحاظ خدماتی است که بیمه‌شدگان دریافت می‌کنند.»

بهبود ۸۶ درصدی بیماران کرونایی
دکتر صادقی‌راد با بیان اینکه ارتقای هتلینگ همچنین منجر به افزایش بار مراجعه به مراکز تأمین‌اجتماعی به ویژه در سال‌های ۹۷ و ۹۸ شد، تصریح کرد: « اجرای این طرح کمک کرد تا ۸۶ درصد بیماران مبتلا به کرونا در مراکز درمانی تأمین‌اجتماعی بهبود یابند.
این آمار بر اساس استانداردهای دنیا به میزان ۸۰ به ۲۰ است. یعنی در یک مرکز درمانی باید ۸۰ درصد بیماران بهبود یابند اما در مراکز ملکی سازمان این میزان به ۸۶ درصد افزایش یافته و میزان مرگ‌ومیر نیز کمتر بوده
است.» وی در همین مورد گفت: «علاوه بر خدمت کادر پزشکی و پرستاری در مراکز ملکی، یکی از مواردی که برای ارائه خدمات به بیماران کورنا موثر بود، بحث استفاده بهینه از فضای بیمارستان‌ها، به ویژه تفکیک بیماران بود که به گفته مدیران درمان استان‌ها با ارتقای هتلینگ، این امکان نیز به راحتی میسر شد.»

برنامه نگهداشت ارتقای هتلینگ
او یکی از برنامه‌های ارتقای هتلینگ را موضوع نگهداشت اموال برشمرد و ادامه داد: «در هر سیستم بحث مدیریت حفظ و نگهداری آن مرکز باید اجرا شود. برای این منظور، کتابی با عنوان نگهداشت نیز تألیف شده و آموزش‌های لازم به کارکنان ارائه شده است.» معاون تأمین‌ خدمات درمانی اداره‌کل درمان مستقیم سازمان تأمین‌اجتماعی افزود: «اجرای دقیق این برنامه نیازمند تغییر تفکر در مجموعه تأمین‌اجتماعی و نیز بیمه‌شدگان است. کارکنان باید بدانند از وسایلی که دارند چگونه استفاده کنند و بیمه‌شده‌ها نیز باید از وسایل و تجهیزات بیمارستانی به درستی استفاده کنند. برای مثال وقتی روی مبل می‌نشینند، روی آن خط نیندازند. این تغییر نگرش نیازمند اقدامات فرهنگی است و برای این منظور بروشورهای آموزشی از سوی معاونت فرهنگی تولید و در اختیار مراکز درمانی و بیمه‌ای قرار داده شده است. بیمه‌شده‌ها باید بدانند وسایل و تجهیزات مراکز در اختیار آن‌ها قرار دارد و باید احساس نزدیکی با تأمین‌اجتماعی داشته باشند.» وی افزود: «همچنین سیاست کلی باید بر این منوال قرار گیرد که مردم به عنوان خدمت‌گیرنده خود را عضوی از حلقه‌های مدیریتی بدانند که می‌تواند در جلب مشارکت مردمی از نظر فکری و تقویت حس همدلی موثر باشد. در این زمینه نیز سازمان با گسترش ارتباطات مردمی به سمت ایجاد این مشارکت رفته است.»
دکتر صادقی‌راد تصریح کرد: «این حس همدلی می‌تواند سازمان را در رسیدن به روش‌های صرفه‌جویی کمک کند. البته نه به این معنا که بار آن بر دوش بیمه‌شدگان افتد، بلکه تقویت صرفه‌جویی از سوی کارکنان و بیمه‌شده‌ها می‌تواند سازمان را به سود رساند. مدیریت وقتی به درستی انجام می‌شود که کاهش هزینه‌ها را در پی داشته باشد.
در اقتصاد نیز وقتی منابع محدود باشد، لازم است هزینه‌های پنهان و آشکار استحصال شده و مدیریت شود.»

نویسنده : سلاله صدرایی

منبع: هفته نامه آتیه نو شماره ۲۵۴ مورخ ۲ آذر ۹۹